Τη χρονιά εκείνη, η Κυριακή της Λαμπρής ήταν η 6η Απριλίου. Οι οργανωμένοι διωγμοί του γηγενής ελληνικού στοιχείου της Θράκης από το τουρκικό κράτος έφθασε σε τέτοιο βαθμό που το Οικουμενικό Πατριαρχείο, ο μοναδικός προστάτης του Ελληνισμού των περιοχών αυτών, αναγκάστηκε τον Μάϊο του 1914 να κλείσει του ιερούς ναούς και τα σχολεία σε ένδειξη διαμαρτυρίας, να κηρύξει πένθος και την Εκκλησία «εν διωγμό».
Η γενοκτονική συμπεριφορά των Τούρκων στην Θράκη ήταν αποτέλεσμα ενός μεθοδικά μελετημένου σχεδίου του τουρκικού κράτους.
Ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος άρχισε τον Αύγουστο του 1914, δηλαδή οκτώ μήνες αφού είχαν ξεκινήσει οι πρώτοι διωγμοί των Ελλήνων της Θράκης. Η Γενοκτονία των Ελλήνων δεν ήταν αποτέλεσμα του πολέμου: ο πόλεμος έδωσε στο τουρκικό κράτος την ευκαιρία να κάνουν τα σχέδιά τους πραγματικότητα. Όπως κατέγραψε η εφημερίδα του Λονδίνου The Times, το συνέδριο του Κόμματος των Νεοτούρκων στην Θεσσαλονίκη τον Οκτώβριο του 1910: ¹«Σε γενικές γραμμές, οι μουσουλμάνοι θα πρέπει να κρατήσουν τα όπλα τους, κι όπου είναι μειονότητα, να τους μοιραστούν όπλα από τις αρχές…. Η μετανάστευση από τον Καύκασο κι από τη κεντρική Ασία θα πρέπει να ενθαρρυνθεί, να δοθεί γη στους μετανάστες, και να εμποδιστούν οι χριστιανοί από το να αγοράζουν ακίνητη περιουσία…. Η Τουρκία ήταν ουσιαστικά μία μουσουλμανική χώρα, και οι μουσουλμανικές ιδέες και επιρροή έπρεπε να κυριαρχήσουν. Όλες οι άλλες θρησκευτικές προπαγάνδες πρέπει να κατασταλλούν, αφού καθώς δεν μπορούν να θεωρηθούν αξιόπιστοι οι χριστιανοί, οι οποίοι πάντοτε εργάζεται για την πτώση του νέου καθεστώτος…. Αργά ή γρήγορα η πλήρης οθωμανοποίηση όλων των τουρκικών υπηκόων έπρεπε να πραγματοποιηθεί, αλλά γινόταν σαφές ότι αυτό δεν θα μπορούσε ποτέ να επιτευχθεί με την πειθώ, κι έπρεπε να γίνει προσφυγή στη δύναμη των όπλων».
Ξεκινώντας με εμπορικό αποκλεισμό και βαριά φορολογία, στην συνέχεια με λεηλασίες περιουσιών, με τρομοκρατικές και δολοφονικές επιθέσεις, με υποχρεωτικές στρατεύσεις, ατιμώσεις, ομαδικές σφαγές, εκτοπισμούς καταναγκαστική εργασία (τάγματα εργασίας) το σχέδιο ήταν να εξαναγκαστούν οι γηγενείς Έλληνες της Θράκης να εγκαταλείψουν τις πατρογονικές τους εστίες. Στο άρθρο του βιβλίο Deutschland über Allah! Germany, Gallipoli and The Great War —H Γερμανία πάνω τον Αλλάχ! Η Γερμανία, η Καλλίπολη και ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος—, ο αυστραλός ιστορικός John Williams καταγράφει πως το τουρκικό κράτος κατέστρεψε με συστηματικό τρόπο τον γηγενή πληθυσμό της Θρακικής χερσονήσου, γνωστή στους «Αντίποδες» ως Καλλίπολη. Όταν η χερσόνησος έπαψε να είναι εμπόλεμη ζώνη, οι Τούρκοι μπορούσαν να επιστρέψουν. Αλλά όχι οι Έλληνες. Κάποιοι έφθασαν στην Ελλάδα αλλά οι περισσότεροι απεβίωσαν. Έτσι κι αλλιώς, μία ανθούσα Ελληνική κοινότητα των 32.000 ατόμων, με 2.000 χρόνια ιστορία, έσβησε και διαγράφηκε από την ιστορία. Από τον χειμώνα του 1913-1914, μέχρι την είσοδο του Ελληνικού Βασιλείου στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο στις 2 Ιουλίου 1917, οι Νεότουρκοι ανάγκασαν 232.000 Θρακιώτες να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, ενώ άλλοι 96.000 τους οδηγήθηκαν σε καταναγκαστικά έργα στην Μικρά Ασία. Οι μισοί και παραπάνω απεβίωσαν λόγω των ασθενειών, του υποσιτισμού και των κακουχιών. Έμειναν στην ιστορία σαν τα πρώτα θύματα της θύελλας που στη συνέχεια ρήμαξε την Ιωνία, τον Πόντο, την Καππαδοκία, ολόκληρη την Ανατολία. Αποκορύφωμα το ολοκαύτωμα της Σμύρνης τον Σεπτέμβριο του 1922 και η λεγόμενη «Ανταλλαγή των Πληθυσμών».
Η 6η Απριλίου καθιερώθηκε να τιμάται τον Ιούνιο του 2006 με απόφαση 7ου Παγκόσμιου Συνεδρίου Θρακών, το οποίο έλαβε χώρα στο Διδυμότειχο. Οι Θράκες αποφάσισαν να προτείνουν στην ελληνική πολιτεία την ανακήρυξή της ως Ημέρας Μνήμης της Γενοκτονίας του Θρακικού Ελληνισμού. Αυτή τη Κυριακή της Λαμπρής, ανάψτε κι ένα κερί για τα θύματα της πρώτης φάσης της Γενοκτονίας των Ελλήνων. Ρίξτε το φως της μνήμης και θυμίστε στην ευρύτερη αυστραλιανή κοινωνία ότι οι Έλληνες είναι οι γηγενής της Καλλίπολης κι ολοκλήρου της Θράκης, κι ότι για την απελευθέρωση της μεγαλούπολης της Θράκης έπεσαν μαχόμενοι οι Άνζακ. Όπως έγραψε στη Λήμνο το 1915 ο τότε Συνταγματάρχης John Monash, η απελευθέρωση της Κωνσταντινούπολης θα ήταν μία νίκη «η οποία θα κουνούσε ολόκληρο τον κόσμο». Τις δύσκολες ημέρες που περνάμε με την πανδημία του COVID-19, ας περάσουν από τον νου μας οι καταστροφές από τις οποίες επιβίωσε ο Θρακιώτης Ελληνισμός πριν από 106 χρόνια. Ας κάνουμε κάτι έμπρακτο μέσα στα στενά περιθώρια των σημερινών συνθηκών, να δείξουμε ότι πράγματι «Δεν Ξεχνώ–Θυμάμαι–Απαιτώ».
Παναγιώτης Διαμάντης
Γενοκτονολόγος–Ιστορικός
Πανεπιστήμιο Τεχνολογίας του Σίδνεϊ Αυστραλίας
¹«The Salonika Congress, The Young Turks and their Programme» The Times (London) 3 October 1911, σελίδα 3
