Την εικόνα της ιστορικής κληρονομιάς που έφεραν μαζί τους οι πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία (Πόντο, Καππαδοκία, Ιωνία, Ανατολική Ρωμυλία), και τους τρόπους που κατόρθωσαν να σταθούν όρθιοι και να αποβούν ένας εξαιρετικός δημιουργικός ανθρώπινος πόρος της ελληνικής οικονομίας παρουσιάζει η έκθεση «Εστίες Ελλήνων πριν και μετά το 1922. Απώλεια και αποκατάσταση», τα εγκαίνια της οποίας έγιναν χθες το απόγευμα στο Μέγαρο Διομήδη, έδρα του Ιστορικού Αρχείου της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος, στην Αθήνα.
Την έκθεση συνδιοργάνωσαν το Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών και το Ιστορικό Αρχείο της Εθνικής Τράπεζας.
Η πολλαπλά διδακτική έκθεση —για τον καθένα που επιζητεί την εθνική αυτογνωσία— περιλαμβάνει σπάνιες εκδόσεις, πρωτότυπα έγγραφα, αρχιτεκτονικά σχέδια, χάρτες, φωτογραφίες, ομολογίες δανείων, κατάστιχα, επίσημα έγγραφα και άλλα έντυπα του 19ου και 20ού αιώνα, που τεκμηριώνουν το μέγεθος της απώλειας, την οποία υπέστησαν οι πρόσφυγες, και το πολυσύνθετο έργο της αποκατάστασής τους. Ιδιαίτερα σημαντική η έκθεση αν αναλογιστεί κάποιος ότι τα μηνύματα που περνάει είναι πιο επίκαιρα από ποτέ.
Την εκδήλωση άνοιξε ο επικεφαλής του Ιστορικού Αρχείου της Εθνικής Τράπεζας, Γεράσιμος Νοταράς, ο οποίος αναφέρθηκε στη συνεργασία των δύο φορέων για την επίτευξη της έκθεσης.
Στη συνέχεια ο γενικός γραμματέας του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών και ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Πασχάλης Κιτρομηλίδης, ευχαρίστησε όσους συνέδραμαν στην υλοποίηση της έκθεσης. Ανέφερε το σημαντικό έργο που επιτέλεσαν η Μέλπω Μερλιέ και ο σύζυγός της, Οκτάβιος, και το τεράστιο αρχείο που συνέλεξαν από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα σχετικά με τον προσφυγικό ελληνισμό. «Είναι ένα ανεκτίμητο υλικό που δεν το ξέρει η Ελλάδα, κι επίσης δεν το ξέρει ο προσφυγικός κόσμος, ο οποίος αδιαφορεί για την ουσία κι ενδιαφέρεται μόνο για τη ρητορεία», είπε. «Προσπαθούμε με ότι δυνάμεις έχουμε και με ότι συνεργασίες μπορούμε να κάνουμε, να συνεχίσουμε το έργο και να καλλιεργήσουμε την εμπειρική και συγκροτημένη όψη της Μικράς Ασίας, πέρα από ρητορείες και συναισθηματισμούς, ώστε να μην εκπέσει αυτή η όψη από την ιστορική συνείδηση και την ιστορική επιστήμη, την ελληνική», είπε μεταξύ άλλων, επικεντρώνοντας τη σκέψη του στη συνέχεια του έργου του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών. «Σε μια εποχή που γίνεται συστηματική προσπάθεια εξοθωμανισμού της μελέτης της ιστορίας του νέου ελληνισμού, να κρατήσουμε αυτήν την εξειδικευμένη γνώση ζωντανή και να την αναπαράγουμε για την παρουσία του ελληνισμού στη Μικρά Ασία», είπε ολοκληρώνοντας.
Στα εγκαίνια μεταξύ άλλων παρευρέθηκαν ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Ασσυρίων, Κυριάκος Μπατσάρας, εκπρόσωποι της Ένωσης Συλλαίων, του Εξωραϊστικού και Μορφωτικού Συλλόγου Παλαιάς Φώκαιας «Η Αγία Ειρήνη», της Εταιρείας Ιστορικών Ερευνών «Λυκία», της Ένωση Σπάρτης Μικράς Ασίας, του Σωματείου «Η Νέα Σινασός» και του Συλλόγου Κουπλιά Βιθυνίας.
Η έκθεση —που θα διαρκέσει μέχρι τις 18 Δεκεμβρίου και η είσοδός της είναι ελεύθερη— λειτουργεί Δευτέρα, Τρίτη και Παρασκευή 9:00–14:00 και Τετάρτη και Πέμπτη 9:00–14:00 και 17:00–20:00.
Κείμενο, φωτογραφίες: Βασίλης Καρυοφυλλίδης.
