«Οι Κοτσαμάνοι δώδεκα, τα δύο τα νυφάδας, ο γέρον και ο διάβολον εφτάνε τα πελιάδες», λέει ένα παραδοσιακό ποντιακό δίστιχο και αποτυπώνει στην κυριολεξία αυτό που συνέβη το περασμένο Σάββατο σε δύο από τα ποντιοχώρια της Κοζάνης, τον Άγιο Δημήτριο και τον Τετράλοφο. Μετά από έναν χρόνο, και αφότου το εθιμικό δρώμενο των Μωμόγερων καταχωρήθηκε στον Αντιπροσωπευτικό Κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας της UNESCO, μικροί και μεγάλοι από διάφορα σημεία της Ελλάδας και του εξωτερικού, έδωσαν το καθιερωμένο ραντεβού τους στις κεντρικές πλατείες των δύο χωριών.
Ο γέρον, η γραία, η νύφη, ο γιατρόν, ο διάβολον, ο χωροφύλακας σκόρπισαν γέλιο στον κόσμο με τα αυτοσχέδια πειράγματά τους.
Άγιος Δημήτριος, πρόβα τζενεράλε για την Αυστραλία
Έτσι θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε τη φετινή παρουσία των Μωμόγερων του χωριού, μιας και είναι όλα έτοιμα για το μεγάλο ταξίδι του Μορφωτικού Ποντιακού Συλλόγου Αγίου Δημητρίου – Ρυακίου, που θα γίνει στους αντίποδες του νότου, στην Αυστραλία, στις αρχές Φεβρουαρίου. Οι Μωμόγεροι βγήκαν ανήμερα και την επομένη μέρα των Χριστουγέννων στους δρόμους του χωριού, αφού έκαναν πρώτα ένα «διάλειμμα» το βράδυ της Δευτέρας, για τον ετήσιο χορό τους, που στέφθηκε με μεγάλη επιτυχία.
Στον Άγιο Δημήτριο, ξέχασαν για δύο μέρες τί θα πει ύπνος…
Οι νοικοκυρές από νωρίς το πρωί είχαν ετοιμάσει διάφορα παραδοσιακά εδέσματα και περίμεναν με ανυπομονησία στις αυλές των σπιτιών τους τους Μωμόγερους. Δεν έλειπαν τα πειράγματα από τα πρόσωπα του θιάσου στους σπιτονοικοκυραίους που ανταπέδιδαν με διάφορες ευχές για τη νέα χρονιά.
Τετράλοφος, συγκίνησε ο χορός των «παλιών» Κοτσαμάνων
Με μια συγκινητική στιγμή ολοκληρώθηκε φέτος, στην πλατεία του χωριού, το δρώμενο των Κοτσαμάνων (όπως λέγεται η παραλλαγή της Λιβεράς της Τραπεζούντας που τελείται στον Τετράλοφο). Οι μεγαλύτεροι, σε ηλικία, χόρεψαν τιμητικά λόγω της ένταξης του δρώμενου στον κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO αλλά και για την ΕΡΤ3 που ήθελε να το καταγράψει.
Νωρίτερα, οι δρόμοι του χωριού είχαν πλημμυρίσει τόσο από τους κατοίκους, όσο και από τους επισκέπτες που είχαν έρθει από όλη την Ελλάδα αλλά και το εξωτερικό για να δουν το δρώμενο. Οι κάτοικοι ανέφεραν στο ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΑ.gr ότι η προσέλευση του κόσμου ξεπέρασε κάθε προηγούμενο.
Κεράσματα, άφθονο τσίπουρο, γέλιο, χορός και συγκίνηση ήταν τα στοιχεία που χαρακτήρισαν για άλλη μια χρονιά τα Μωμο’έρια. Και τα δύο χωριά ανανέωσαν το ραντεβού τους για του χρόνου.
Κείμενο, βίντεο: Θοδωρής Μακρίδης.
Φωτογραφίες: Εριφίλη Νίκα, Θοδωρής Μακρίδης.
