Σε καταγραφή και χαρτογράφηση των μεταναστευτικών κοινοτήτων που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα προχώρησε τον τελευταίο χρόνο το Ελληνικό Φόρουμ Μεταναστών.
Όπως προκύπτει από τη χαρτογράφηση, σήμερα υπάρχουν πάνω από 50 μεταναστευτικές κοινότητες με διάφορες νομικές μορφές (πολιτιστικά σωματεία, αστικές μη κερδοσκοπικές εταιρείες, σύλλογοι) σε όλη την Ελλάδα. Το Ελληνικό Φόρουμ Μεταναστών έχει ως μέλη του 40 μεταναστευτικές κοινότητες – συλλόγους. Από αυτές, οι περισσότερες αφορούν μετανάστες από χώρες της Αφρικής (15), της Μέσης Ανατολής (9) και της ανατολικής Ευρώπης (7). Δεκαεπτά κοινότητες έχουν χώρους, όπου στεγάζονται, οι υπόλοιπες φιλοξενούνται σε χώρους μελών ή έχουν απλά την έδρα του σωματείου.
Στην καταγραφή δόθηκε έμφαση στον ρόλο των ίδιων των μεταναστών στη διαδικασία της ένταξής τους στην ελληνική κοινωνία. Μέσα από την καταγραφή καταδεικνύεται πως το κύριο πεδίο αυτής της διαδικασίας είναι η ίδια η κοινότητα, η τοπική κοινωνία και η γειτονιά.
«Εν όψει των εξελίξεων που διαδραματίζονται σε Διεθνές και Ευρωπαϊκό επίπεδο, όπως το Παγκόσμιο Σύμφωνο του ΟΗΕ για τη μετανάστευση, δεν τίθεται μόνο ζήτημα διαχείρισης αλλά και θέμα ουσιαστικής ένταξης των ανθρώπων που ζουν στη χώρα. Η ένταξη των μεταναστών και η συλλογική τους δράση αποτελεί θεμελιώδη σκοπό και αποστολή του Ελληνικού Φόρουμ Μεταναστών, τα τελευταία 15 χρόνια. Πιστεύουμε πως η ένταξη επιτυγχάνεται, αν οι ίδιοι οι μετανάστες αισθανθούν, ότι αποτελούν αναπόσπαστο, αδιαίρετο και ενεργό μέλος της κοινωνίας», εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Αχμέτ Μοαβία, πρόεδρος του Ελληνικού Φόρουμ Μεταναστών.
Ο ίδιος επισημαίνει ότι «η εμπειρία μας και η πρακτική στο πεδίο δείχνει δυστυχώς πως αγνοείται ο ρόλος των μεταναστευτικών κοινοτήτων στη διαμόρφωση του μοντέλου ένταξης. Ο μετανάστης φέρεται να είναι απλά θεατής και τελικά αποδέκτης των πολιτικών που διαμορφώνονται σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο. Οι μεταναστευτικές κοινότητες ως δομές δεν είναι απλά σωματεία που διοργανώνουν μόνο πολιτιστικές εκδηλώσεις, αλλά μπορούν να αποτελέσουν ένα ουσιαστικό εργαλείο και σε συνεργασία με την πολιτεία και την τοπική κοινωνία να διαμορφώσουν ένα ελληνικό μοντέλο ένταξης».
Η συλλογική δράση των κοινοτήτων του ΕΦΜ ξεκινάει από το 1988, με τις περισσότερες να δημιουργούνται τη δεκαετία 2000-2010. Υπάρχει όμως παρουσία από το 1968 με τις πρώτες άτυπες ομάδες που αποτελούνται από φοιτητές, οι οποίοι συνεχίζουν και δημιουργούν τους φοιτητικούς συλλόγους και σε δεύτερη φάση δημιουργούνται τα μεταναστευτικά σωματεία.
Όπως σχολιάζει η διευθύντρια του Φόρουμ, Άντλα Σασάτη, ακόμα και όταν διαλύεται μια κοινότητα, η συλλογική δράση των μεταναστών δεν διακόπτεται. Ακόμα και όταν είναι ανενεργή η κοινότητα είτε λόγω έλλειψης χώρου, πόρων ή αλλαγής διοικητικού συμβουλίου τα δραστήρια μέλη της συνεχίζουν να κάνουν δράσεις.
Οι κοινότητες συντηρούνται και επιβιώνουν αποκλειστικά από τους πόρους των μελών τους και συνήθως από το ΔΣ, και τους πιο ενεργούς ανθρώπους τους.
Οι μεταναστευτικές κοινότητες αποτελούν το πρώτο σημείο επαφής του μετανάστη με την χώρα υποδοχής και αναγκάζονται να παρεμβαίνουν σε όλα τα επίπεδα της ένταξης. Η κοινότητα λοιπόν είναι πυλώνας αυτής της διαδικασίας.
Οι παρεμβάσεις των κοινοτήτων για την ένταξη, σύμφωνα με τη χαρτογράφηση, αφορούν στους τομείς της Εκπαίδευσης (μαθήματα ελληνικών, μητρικής γλώσσας, υπολογιστών), Νομικής πληροφόρησης (πληροφορίες για τις άδειες διαμονής, διαδικασίες κτλ), Πολιτισμού, Αθλητισμού, Αγοράς εργασίας (ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με θέσεις εργασίας), Υποστήριξης σε θέματα έμφυλης βίας, ενδοοικογενειακής βίας και καταπολέμησης του τράφικινγκ.
Στον τομέα της Εκπαίδευσης, 13 κοινότητες κάνουν ή έκαναν μαθήματα ελληνικών, δώδεκα μαθήματα αγγλικών, επτά μαθήματα μητρικής γλώσσας, επτά μαθήματα υπολογιστών, οκτώ μαθήματα υποστήριξης για τα παιδιά που πάνε σχολείο. Επίσης, έντεκα σύλλογοι έχουν δράσεις ενδυνάμωσης των γυναικών και τέσσερις διατηρούν βιβλιοθήκη.
Επιπλέον, λειτουργούν κοινωνικές δομές, όπως η κοινωνική κουζίνα της σενεγαλέζικης κοινότητας, καθώς και χώροι λατρείας και ενημέρωσης για τη διαδικασία ταφής ανθρώπων άλλων θρησκειών ή ακόμα και για τη διαδικασία μεταφοράς των θανόντων στη χώρα καταγωγής τους.
«Όσα έχουν γίνει από την μεριά των μεταναστών θεωρούμε πως είναι θετικό και σημαντικό εργαλείο το οποίο θα πρέπει να υπολογιστεί σε οποιαδήποτε προσπάθεια δημιουργίας ενός μοντέλου ένταξης», επισημαίνει η κ. Σασάτη.
Τα αποτελέσματα της καταγραφής θα παρουσιαστούν σήμερα στην πολιτική συζήτηση που διοργανώνει το Ελληνικό Φόρουμ Μεταναστών στο Πολιτιστικό Κέντρο «Μελίνα», με την οποία κορυφώνεται το τετραήμερο εκδηλώσεων για τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Μετανάστη. Έχουν προσκληθεί να συμμετάσχουν ο υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής, Δημήτρης Βίτσας, ο δήμαρχος Αθηναίων, Γιώργος Καμίνης, ο γραμματέας κοινωνικών δικτύων και ειδικών πληθυσμιακών ομάδων της ΝΔ, Γιώργος Σταμάτης, ο πρώην υφυπουργός και στέλεχος του ΚΙΝΑΛ, Γιώργος Πεταλωτής, και η αντιδήμαρχος Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Πρόνοιας και Ισότητας του δήμου Αθηναίων, Μαρία Στρατηγάκη.
Μ. Κουζινοπούλου για το ΑΠΕ-ΜΠΕ.
