Υπερψηφίστηκε από τους βουλευτές της ΝΔ και της Ελληνικής Λύσης το άρθρο 64 του διυπουργικού νομοσχεδίου που αφορά την κατάργηση του πανεπιστημιακού ασύλου. Το ΚΙΝΑΛ από την πλευρά του δήλωσε «παρών», ενώ καταψήφισε το ΚΚΕ που είχε —όπως και ο ΣΥΡΙΖΑ— ζητήσει ονομαστική ψηφοφορία επί του επίμαχου άρθρου. Από την ψηφοφορία απουσίαζε ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΜεΡΑ25 που είχαν αποχωρήσει νωρίτερα από την όλη διαδικασία και δεν επέστρεψαν διαμαρτυρόμενα για την κατάθεση την τελευταία στιγμή τροπολογιών από τον υπουργό Εργασίας. Το ίδιο είχαν κάνει τόσο το ΚΙΝΑΛ όσο και το ΚΚΕ και η Ελληνική Λύση, αλλά τα τρία κόμματα επέστρεψαν στη διάρκεια της ονομαστικής ψηφοφορίας.
Στην κορυφή της ατζέντας της νέας υπουργού Παιδείας, Νίκης Κεραμέως, βρέθηκε η κατάργηση του ασύλου, όπως έχει προαναγγείλει και ο ίδιος ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.
«Η θέση ότι δεν θα αλλάξει η διάταξη για το πανεπιστημιακό άσυλο, από τη μορφή με την οποία εισήχθη στις επιτροπές της Βουλής, εξέφρασε η υπουργός Παιδείας, Νίκη Κεραμέως, κατά την ομιλία της στην ολομέλεια του κοινοβουλίου το πρωί της Πέμπτης. «Εμμένουμε στην αρχική μας πρόταση υλοποιώντας την αρχική μας δέσμευση», ανέφερε χαρακτηριστικά η Κεραμέως, σημειώνοντας ότι η κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να καταργήσει το ειδικό καθεστώς που ισχύει για τους χώρους των πανεπιστημίων ώστε να ισχύουν οι νόμοι και οι κανόνες που ισχύει για όλους τους δημόσιους χώρους. «Εξομοιώνεται ο χώρος των ΑΕΙ με τον κοινό δημόσιο χώρο. Με την πρότασή μας υπάρχει η δυνατότητα επέμβασης των αρμόδιων αρχών για κάθε αξιόποινη πράξη. Δεν προβλέπεται παρέμβαση των πρυτανικών αρχών. Ισχύει στα ΑΕΙ ότι ισχύει σε κάθε δημόσιο χώρο και άρα οι αρχές μπορούν να παρέμβουν για κάθε αξιόποινη πράξη. Ποιες αρχές; Η αστυνομία, η πυροσβεστική, η εισαγγελία, το ΣΔΟΕ ή η πολεοδομία», επισήμανε μεταξύ άλλων.
Η υπουργός Παιδείας απέρριψε την πρόταση που είχε καταθέσει από την περασμένη εβδομάδα το ΚΙΝΑΛ και επανέλαβε χθες η Φώφη Γεννηματά, για τροποποίηση της διάταξης, μέσω επαναδιατύπωσης της παραγράφου σχετικά με την επέμβαση των αρχών. «Δεν συμφωνούμε με την πρόταση του ΚΙΝΑΛ γιατί εισάγει εκ νέου ένα ειδικό καθεστώς στα πανεπιστήμια. Δεν εξομοιώνει τον πανεπιστημιακό χώρο με το κοινό δημόσιο χώρο. Όσο ανοίγουμε παραθυράκια στην διάταξη κινδυνεύει να μείνει ανεφάρμοστη. Αν θέλουμε τομές και ουσιαστική αναβάθμιση χρειαζόμαστε καθαρές λύσεις χωρίς αστερίσκους παραθυράκια και αναστολές», σημείωσε.
Σε τι αντιδρά το ΚΙΝΑΛ
Να αλλάξει την διάταξη για το άσυλο κάλεσε άλλη μια φορά την κυβέρνηση η πρόεδρος του Κινήματος Αλλαγής Φώφη Γεννηματά. Η ίδια επισήμανε πως στο παρελθόν παρ’ ότι το επέτρεπε το νομικό πλαίσιο, οι πρυτανικές αλλαγές δεν ανέλαβαν τις ευθύνες τους (σ.σ. δηλαδή δεν καλούσαν την αστυνομία να επέμβει όταν τελούνταν αξιόποινες πράξεις στα πανεπιστήμια).
«Λέτε να κυκλοφορεί η αστυνομία στα πανεπιστήμια όπως σε κάθε άλλο δημόσιο χώρο. Στις πλατείες όμως δεν γίνεται χρήση ναρκωτικών;» επεσήμανε η Γεννηματά στην ολομέλεια της Βουλής. «Ούτε στις πλατείες, ούτε στα Εξάρχεια υπάρχει κανένα άσυλο, δεν υπάρχει καμία προστασία κι όμως διακινούνται ναρκωτικά. Γιατί αυτή η εμμονή; Τελικά το θέμα σας είναι να προχωρήσετε μόνος σας; Δεν σας ενδιαφέρει μια ισχυρή πλειοψηφία και να δώσετε την αίσθηση στις αστυνομικές αρχές ότι έχουν την πλήρη κάλυψη; Και αυτό είναι ένα πρόβλημα. Διστάζουν. Δεν υπάρχει κανένας λόγος από το ένα άκρο να φτάσουμε στο άλλο άκρο, γιατί η διάταξη δεν θα είναι αποτελεσματική. Θα διαμορφώσετε μέτωπα ετερόκλητων δυνάμεων, θα ανοίξει ο ασκός του Αιόλου και θα έχουμε νέα προβλήματα το φθινόπωρο, όταν μπορούμε να το ψηφίσουμε όλοι μαζί. Επιμένετε σε μια λάθος διατύπωση».
Πανεπιστημιακό άσυλο: Τι προέβλεπε μέχρι πρότινος ο νόμος
Το πανεπιστημιακό ή ακαδημαϊκό άσυλο χαρακτηρίζει την ακαδημαϊκή ελευθερία στην έρευνα και διδασκαλία, καθώς και την ελεύθερη έκφραση και διακίνηση των ιδεών μέσα σε πανεπιστημιακούς χώρους. Το πανεπιστημιακό άσυλο αναγνωρίζεται για την κατοχύρωση των ακαδημαϊκών ελευθεριών και για την προστασία του δικαιώματος στη γνώση, τη μάθηση και την εργασία όλων ανεξαιρέτως των μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας των ιδρυμάτων και των εργαζομένων σε αυτά, έναντι οποιουδήποτε επιχειρεί να το καταλύσει. Καλύπτει όλους τους χώρους του ιδρύματος στους οποίους γίνεται εκπαίδευση και έρευνα. Οι χώροι αυτοί καθορίζονται με απόφαση και ευθύνη της συγκλήτου για τα Πανεπιστήμια και της Συνέλευσης για τα ΤΕΙ. Επιτρέπεται η επέμβαση δημόσιας δύναμης στους χώρους των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων αυτεπάγγελτα μόνο σε περιπτώσεις κακουργημάτων, εγκλημάτων κατά της ζωής και ύστερα από απόφαση του Πρυτανικού Συμβουλίου σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση αρμόδιου οργάνου του ιδρύματος και με την παρουσία εκπροσώπου της δικαστικής αρχής.
Η μη επιτρεπόμενη αυτεπάγγελτη επέμβαση της αστυνομίας στην περίπτωση πλημμελημάτων (των ελαφρότερων εγκλημάτων) αφορά στο επ’ αυτοφώρω έγκλημα , δηλαδή διώκεται και τιμωρείται κανονικά αλλά η αστυνομία χρειάζεται την άδεια του Πρυτανικού Συμβουλίου για να εισέλθει ελεύθερα στο Πανεπιστήμιο. Αρμόδιο όργανο για την προσωρινή άρση του ασύλου και δότης άδειας επέμβασης δημόσιας δύναμης είναι το Πρυτανικό Συμβούλιο για τα πανεπιστήμια και το συμβούλιο για τα ΤΕΙ, με δικαίωμα ψήφου όλων των μελών τους. Οι παραβάτες του ακαδημαϊκού ασύλου τιμωρούνται με φυλάκιση τουλάχιστον 6 μηνών. Στην Ελλάδα, το άσυλο προστατεύεται με το Άρθρο 3 του Νόμου 3549/2007 (ΦΕΚ Α 69/20.03.2007). Στη σημερινή ψήφιση του διυπουργικού νομοσχεδίου με σημείο αιχμής, ανάμεσα στα άλλα, και την κατάργηση του πανεπιστημιακού ασύλου αναφέρεται ρεπορτάζ από την Αθήνα, στο σημερινό φύλλο της Süddeutsche Zeitung του Μονάχου. Η αρθρογράφος υπενθυμίζει τις συνθήκες, κάτω από τις οποίες θεσπίστηκε το 1982 η διάταξη ως απόρροια της αιματηρής καταστολής της εξέγερσης του Πολυτεχνείου το 1973.
«Μια μοναδική στον κόσμο ρύθμιση»
«Αυτές τις ημέρες η μνήμη επιστρέφει στην προστασία του λόγου που υπάρχει από αρχαιοτάτων χρόνων» γράφει χαρακτηριστικά η γερμανίδα δημοσιογράφος. «Όπως και τα ακαδημαϊκά προνόμια που παραχώρησε ο αυτοκράτωρ Μπαρμπαρόσα το 1158 στο πανεπιστήμιο της Μπολόνιας, κάτι σαν ένα ιδιότυπο ακαδημαϊκό καθεστώς, που έχει καταργηθεί εδώ και καιρό. Τώρα και το λεγόμενο πανεπιστημιακό άσυλο στην Ελλάδα καταργείται, μια μοναδική στον κόσμο ρύθμιση». Στο άρθρο αναφέρονται περιπτώσεις ανομίας στα ΑΕΙ, όπως ένας καθηγητής που απειλήθηκε από φοιτητές ότι θα τον πετούσαν από τον 7ο όροφο ή μια καθηγήτρια που κατά τη διάρκεια του μαθήματος έφαγε στο κεφάλι κόκκινη μπογιά.
«Άδεια εισόδου της αστυνομίας δεν δόθηκε σχεδόν ποτέ”, σημειώνεται στο άρθρο. “Μια χαρακτηριστική περίπτωση από το 2002 όμως έγινε γνωστή. Η αστυνομία πήρε άδεια να μπει στο Πανεπιστήμιο της Κρήτης για να καταστρέψει 600 φυτείες μαριχουάνας. Έμποροι ναρκωτικών, χρήστες και μικροεγκληματίες βρίσκουν κι αυτοί προστασία σε έναν χώρο ανομίας στα δημόσια πανεπιστήμια». Και το άρθρο καταλήγει ως εξής:
«Η κατάργηση του ασύλου ανήκει στις μεταρρυθμίσεις που υποσχέθηκε ο Μητσοτάκης. Για την κυβέρνηση του προκατόχου του Αλέξη Τσίπρα το πανεπιστημιακό άσυλο ήταν ιερό. Τώρα αναμένονται διαδηλώσεις στην Αθήνα. Το ερώτημα είναι αν θα γίνουν αμέσως μετά τη ψήφιση του νόμου ή όταν περάσει το καυτό καλοκαίρι και επιστρέψουν όλοι από τις διακοπές τους».
