Ο Εγκέλαδος προειδοποίησε το μεσημέρι της 8ης Ιουλίου 1956 με μία σεισμική δόνηση της τάξης των 4,9 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ, με επίκεντρο τη θαλάσσια περιοχή νότια της Αμοργού. Δεν φαίνεται να ανησύχησε ιδιαίτερα τον πληθυσμό των Κυκλάδων, που συνέχισε τις καθημερινές του δραστηριότητες.
Τα ξημερώματα της 9ης Ιουλίου (05:11) εκδηλώθηκε ο κυρίως σεισμός από τον ίδιο εστιακό χώρο και κατέλαβε εξ απήνης τους κατοίκους των Κυκλάδων, που εκείνη την ώρα βρίσκονταν στις αγκάλες του Μορφέως. Ήταν μεγέθους 7,5 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ και έντασης 9 βαθμών της κλίμακας Μερκάλι. Όπως έγραψαν χαρακτηριστικά οι εφημερίδες της εποχής, η σεισμική δόνηση ισοδυναμούσε με την έκρηξη 10.000 ατομικών βομβών.
Πολλά υπήρξαν τα ανθρώπινα θύματα και ολικές οι καταστροφές οικιών. Ο καθηγητής σεισμολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης κ. Κώστας Παπαζάχος απαντώντας σε σχετική ερώτηση μας είπε τα εξής:
“Ο σεισμός της 9η Ιουλίου 1956 (μέγεθος 7.5), που έλαβε χώρα στο ρήγμα της θαλάσσιας λεκάνης της νότιας Αμοργού, ήταν ο μεγαλύτερος σεισμός του 20ου αιώνα σε ολόκληρη την Ευρώπη, από τα Ουράλια έως το Γιβραλτάρ και από τη Μάλτα έως τη Λαπωνία. Το έργο του κύριου σεισμού ολοκλήρωσε ο καταστρεπτικός μετασεισμός (μέγεθος 6.9) που ακολούθησε 12 λεπτά αργότερα.
Ο σεισμός άφησε με το πέρασμά του 53 νεκρούς και σοβαρές ζημιές.
Αναλυτικότερα, το 35% των σπιτιών καταστράφηκαν ολοσχερώς και το 45% παρουσίασαν τεράστιες ή ελάχιστες ζημιές.
Σε ολοκληρωτικό βαθμό καταστράφηκαν σχεδόν όλα τα δημόσια κτίρια. Επιπρόσθετα, πέραν της Σαντορίνης. σοβαρές βλάβες υπέστησαν τα νησιά Αμοργός, Ανάφη, Αστυπάλαια, Ίος, Πάρος, Νάξος, Κάλυμνος, Λέρος, Πάτμος και Λειψοί.
Η συνολική καταγραφή αναφέρει, καταστροφή 529 σπιτιών, 1.482 έπαθαν σοβαρές βλάβες και 1.750 ελαφρές. Οι τραυματίες ξεπέρασαν τους 100.
Ο κύριος σεισμός συνοδεύτηκε από μεγάλο θαλάσσιο κύμα βαρύτητας (τσουνάμι), το ύψους του οποίου άγγιξε τα 25 μέτρα στη νοτιοανατολική ακτή της Αμοργού, τα 20 μ. στη βορειοδυτική ακτή της Αστυπάλαιας, τα 10 μ. στη Φολέγανδρο και ήταν ασθενέστερο σε διάφορες άλλες ακτές του Νοτίου Αιγαίου μέχρι τη Σμύρνη.
Από το τσουνάμι μία γυναίκα έχασε τη ζωή της στην Κάλυμνο, σύμφωνα με τα δημοσιεύματα της εποχής. Το τσουνάμι εξασθενημένο έφθασε μέχρι την Καλαμάτα και κατέστρεψε πολλές μικρές βάρκες που βρίσκονταν στο λιμάνι.
O σεισμός του 1956, προκάλεσε παγκόσμιο ενδιαφέρον. Μπορεί η Σαντορίνη τότε να ήταν μια μικρή και άσημη κουκίδα στο χάρτη (το Ακρωτήρι, δεν είχε ανακαλυφθεί, ο τουρισμός δεν είχε ξεκινήσει), αλλά το πρωτοφανές για την Ευρώπη μέγεθος της δόνησης δημιούργησε τεράστιο ενδιαφέρον.
Τα ξένα ειδησεογραφικά πρακτορεία, έστειλαν αμέσως ρεπόρτερ και φωτογράφους που από την ίδια κιόλας μέρα (με τα μέσα της εποχής) έστειλαν γλαφυρές περιγραφές και συγκλονιστικές εικόνες από την τραγωδία που βίωσε το νησί.
Ο πρωθυπουργός της χώρας Κωνσταντίνος Καραμανλής αντέδρασε , κηρύσσοντας τη Σαντορίνη σε κατάσταση «τοπικής συμφοράς μεγάλης εκτάσεως» και πραγματοποίησε επίσκεψη στην πληγείσα περιοχή μόλις λίγες μέρες μετά την καταστροφή στις 14 Ιουλίου.
Η βοήθεια και η εσωτερική μετανάστευση
Πολλές ήταν οι χώρες που προσφέρθηκαν ώστε να βοηθήσουν τους σεισμόπληκτους. Ωστόσο να σημειωθεί ότι η Ελλάδα αρνήθηκε βοήθεια από την Μεγάλη Βρετανία, με βασικό λόγο να ήταν πιθανότατα το Κυπριακό, που εκείνη την εποχή βρισκόταν σε έξαρση με την εξέγερση της ΕΟΚΑ.
Άλλη μία σημαντική συνέπεια του σεισμού ήταν , η τεράστια εσωτερική μετανάστευση που έλαβε χώρα , καθώς μεγάλο τμήμα του πληθυσμού της Σαντορίνης μετανάστευσε κυρίως στην πρωτεύουσα Αθήνα.
Ένα πολύ ενδιαφέρον ντοκιμαντέρ, των Νίκου Κορακάκη και Λευτέρη Ζώρζου, με μαρτυρίες ανθρώπων που έζησαν το γεγονός:
Πηγή : filoitexnisfilosofias.com
