Θάβεται, πετιέται ή καίγεται η «γαλανόλευκη»; — Τι αναφέρει η σχετική νομοθεσία για τη σημαία μας

Με αφορμή το περιστατικό που τοποθετήθηκε η ελληνική σημαία μέσα στο μνήμα του Κωνσταντίνου Κατσίφα, λίγο πριν φτάσει η σορός του εκεί, έχουν προκληθεί σε διάφορους πολίτες διάφορα ερωτηματικά αν ήταν σωστή η κίνηση ή όχι.

Αρμόζει στον κώδικα της ελληνικής σημαίας το θάψιμό της; Το άγγιγμά της στο έδαφος; Καίγεται ή πετιέται η γαλανόλευκη; Πότε μπορούμε να την υψώσουμε στο σπίτι μας και σε ποιό μέγεθος επιτρέπεται; Μπορούμε να την «φορέσουμε»;

Αυτά τα ερωτήματα απαντά ο νόμος Νόμος 851/1978 – ΦΕΚ Α-233/22-12-1978, Περί της Εθνικής Σημαίας, των Πολεμικών Σημαιών και του Διακριτικού Σήματος του Προέδρου της Δημοκρατίας.

Διαβάστε παρακάτω τι αναφέρουν τα 11 άρθρα του σχετικού νόμου:

Άρθρο 1
Εθνική Σημαία
1. Η Εθνική Σημαία της Ελλάδος είναι κυανόλευκος, σύγκειται εξ εννέα ίσου πλάτους οριζοντίων ταινιών, εξ ών αι πέντε (5) κυαναί και αι τέσσαρες (4) λευκαί ούτως ώστε η άνω και η κάτω ταινία να είναι κυαναί, αι δε άλλαι εναλλάξ λευκαί και κυαναί.
2. Εις την άνω προς τον ιστόν ή κοντόν γωνίαν υπάρχει όρθιος λευκός  ισοκέραιος σταυρός εκτεινόμενος μέχρι των τεσσάρων πλευρών του περιέχοντος αυτόν κυανού τετραγώνου καταλαμβάνοντος εκ των άνω προς τα κάτω τρεις ταινίας κυανάς και δύο λευκάς.
3. Το πλάτος των κεραιών του σταυρού είναι ίσον προς το των ταινιών.
Η αναλογία του πλάτους προς το μήκος της σημαίας είναι δύο (2) προς τρία (3), η δε της ταινίας προς το ένατον του πλάτους.
4. Τα μεγέθη της Εθνικής Σημαίας, τα ύψη των ιστών, ως και τα ύψη των κοντών αναρτήσεώς της έχουν ως εις τον κατωτέρω παρατιθέμενον πίνακα:

5. Οι κατά την προηγουμένην παράγραφον ιστοί και κοντοί είναι χρώματος λευκού, φέρουν δε εις την κορυφήν των οι μεν των περιπτώσεων της παρ. 1 του επομένου άρθρου σφαίραν λευκήν και επ΄ αυτής σταυρόν λευκόν, εν αρμονική αναλογία προς το ύψος του ιστού ή το μήκος του κοντού, οι δε λοιποί κυλινδρικόν τεμάχιον καμπύλιον κατά την άνω επιφάνειαν αυτού, διαμέτρου διπλασίας της του ιστού ή κοντού και ύψους ίσου προς το ήμισυ της διαμέτρου.
6. Αι Σημαίαι κατασκευάζονται εκ καταλλήλου υφάσματος ανεξιτήλου χρώματος, απαγορευομένης της αναρτήσεως Σημαιών εφθαρμένων, αποχρωματισμένων ή κατασκευασμένων δι΄ αποτυπώσεως.
7. Η προμήθεια των υπό των Κρατικών εν γένει Υπηρεσιών επαιρομένων Σημαιών ενεργείται υπό τούτων, βάσει προδιαγραφών καθοριζομένων δι΄αποφάσεως του Υπουργού των Εσωτερικών. Κατά την πρώτην εφαρμογήν του παρόντος δύναται η προμήθεια των Σημαιών των εν λόγω Υπηρεσιών να αναληφθή υπό του Υπουργείου Εσωτερικών. Αι επαιρόμεναι Σημαίαι εις τα καταστήματα των ΝΠΔΔ, Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοικήσεως, Οργανισμών ή Επιχειρήσεων Κοινής Ωφελείας θα κατασκευάζωνται συμφώνως προς τας ως άνω προδιαγραφάς.

Άρθρο 2
Χρησιμοποίησις Εθνικής Σημαίας
1. Η Εθνική Σημαία παραμένει εν επάρσει καθ΄ εκάστην από της ογδόης πρωϊνής μέχρι της δύσεως του ηλίου, εις:
α) Την Προεδρίαν της Δημοκρατίας και την Βουλήν των Ελλήνων.
β) Τα Υπουργεία.
γ) Τας Πρεσβευτικάς και Προξενικάς Αρχάς.
δ) Τα Δημόσια, Δημοτικά και Κοινοτικά Καταστήματα, καθοριζόμενα δι΄ αποφάσεως του Υπουργού των Εσωτερικών.
ε) Τα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα και Εκπαιδευτήρια εν γένει, κατά την διάρκειαν της Σχολικής περιόδου. Αι λεπτομέρειαι της επάρσεως και υποστολής της Σημαίας εις ταύτα καθορίζονται δι΄ αποφάσεως του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων.
στ) Τας Μονάδας, Καταστήματα και Στρατόπεδα του Στρατού Ξηράς, του Ναυτικού και της Αεροπορίας.
ζ) Τα Πολεμικά Πλοία.
η) Τα Συμμαχικά Στρατηγεία εις ά υπηρετεί προσωπικόν των Ενόπλων Δυνάμεων.
θ) Τα Εμπορικά Πλοία.
2. Η Εθνική Σημαία δύναται επίσης να επαίρεται:
α) Κατά την διάρκειαν Εθνικού ή Δημοσίου Πένθους, υπό ιδιωτών εις οικίας, καταστήματα, γραφεία, επιχειρήσεις και λοιπούς χώρους ασκήσεως επαγγέλματος, κατόπιν αποφάσεως του Υπουργού των Εσωτερικών, και
β) κατά την διάρκειαν τελέσεως αθλητικών εκδηλώσεων, συνεδριάσεων και τελετών εις ούς χώρους αύται λαμβάνουν χώραν, κατόπιν αποφάσεως του οικείου Νομάρχου.
3. Τα μεγέθη των εις εκάστην περίπτωσιν χρησιμοποιουμένων Σημαιών ορίζονται ως κατωτέρω:
α)Εις φρούρια και Ακροπόλεις μέγεθος Σημαίας υπ΄ αριθ. 1.
β) Εις οικίας, διαμερίσματα Πολυκατοικιών, μικρά καταστήματα, γραφεία και λοιπούς μικρούς χώρους ασκήσεως επαγγέλματος, μέγεθος Σημαίας υπ΄αριθ. 5.
γ) Εις Πρευσβευτικάς και Προξενικάς Αρχάς, το μέγεθος καθορίζεται υπό του Υπουργού Εξωτερικών, εις Στρατιωτικάς μονάδας και Υπηρεσίας, ως και Πολεμικά πλοία υπό του Υπουργού Εθνικής Αμύνης, εις λοιπάς Κρατικάς Υπηρεσίας, Δημοτικά και Κοινοτικά Καταστήματα, Κεντρικά Καταστήματα των Οργανισμών ή Επιχειρήσεων Κοινής Ωφελείας και Ιδιωτικάς Επιχειρήσεις, Συλλόγους, Οργανώσεις και λοιπά οικήματα υπό του Υπουργού των Εσωτερικών, εις Εμπορικά Πλοία υπό του Υπουργού Εμπορικής Ναυτιλίας.
δ) Εις αυτοκίνητα επισήμων προσώπων, καθοριζομένων δι΄ αποφάσεως του Υπουργού Προεδρίας της Κυβερνήσεως, το μέγεθος υπ΄ αριθ. 8 επί μεταλλίνου κοντού ύψους 36 εκατοστών του μέτρου εις το δεξιόν εμπρόσθιον μέρος του οχήματος. Δια της αυτής αποφάσεως θα ορισθή ποίων εκ των εν λόγω αυτοκινήτων αι Σημαίαι των θα φέρουν πέριξ μεταξωτούς κροσσούς χρώματος χρυσού και μήκους δύο εκατοστών.
ε) Κατ΄εξαίρεσιν εις συμμαχικά Στρατηγεία ή κατά την τέλεσιν διεθνών αγώνων, συνεδρίων ή τελετών εις την αλλοδαπήν, αι διαστάσεις της Σημαίας, το ύψος του ιστού και το μήκος του κοντού είναι τα αυτά του αντιστοίχου Κράτους.
4. Κατά τας παρελάσεις Συλλόγων, Οργανώσεων, Μαθητών και Σπουδαστών, φέρεται η Εθνική Σημαία υπό Σημαιοφόρου περιβαλλομένου υπό δύο ή πέντε παραστατών και έχει αύτη ως κάτωθι:
α) Διαστάσεις Σημαίας και λοιπαί αναλογίαι, αι του πέμπτου μεγέθους του καθοριζομένου υπό της παρ. 4 του άρθρ. 1 του παρόντος.
β) Ύφασμα Σημαίας, εκ μετάξης.
γ) Πέριξ της Σημαίας φέρονται μεταξωτοί κροσσοί, χρώματος χρυσού και μήκους πέντε εκατοστών.
δ) Κοντός μήκους δύο μέτρων και τριάκοντα εκατοστών και διαμέτρου τριών εκατοστών επενδεδυμένος δια βελουδίνου υφάσματος, χρώματος βαθέος κυανού, εις τον οποίον στερεούται η Σημαία δι΄ ηλίσκων πλατυκεφάλων εκ λευκού μετάλλου.
Ο κοντός φέρει εις το άνω άκρον σφαίραν διαμέτρου εξήκοντα πέντε χιλιοστών μετά κωνικής βάσεως εξ ορειχάλκου και επ΄ αυτής Σταυρόν ύψους δώδεκα εκατοστών, πάχους ενός εκατοστού, πλάτους κορμού και σκελών δύο εκατοστών εκ του αυτού μετάλλου και συνολικού μήκους οριζοντίου σκέλους οκτώ εκατοστών. Κωνική βάσις, σφαίρα και Σταυρός αποτελούν εν ολόσωμον τμήμα. Επί της σφαίρας δύναται να χαράσσεται η ονομασία του οικείου συλλόγου, Οργανώσεως ή Σχολείου. Εκ του κάτω μέρους της σφαίρας εξαρτώνται κορδόνια εκ μετάξης χρώματος χρυσού, φέροντα εις το άρκον θυσσάνους.

Άρθρο 3
Ανάρτησις της Εθνικής Σημαίας κατά τας Δημοσίας Εορτάς
Κατά τας δημοσίας εορτάς, τας καθιερουμένας διά Π. Δ/των, ως επίσης και κατά τας επισήμους τελετάς, τας εκτάκτους αποφασιζομένας υπό της Κυβερνήσεως ή του Προέδρου αυτής ή οριζομένας υπό του Υπουργού των Εσωτερικών, δι΄ άς ήθελεν ορισθή γενικός σημαιοστολισμός και επί τον εν τω οικείω δ/τι, αποφάσει ή Προγράμματι οριζόμενον χρόνον αυτού, είναι υποχρεωτική δι΄ άπαντα εν γένει τα καταστήματα του Δημοσίου, των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοικήσεως, των νομικών προσώπων Δημοσίου ή Ιδιωτικού Δικαίου και τα Ιδιωτικά ως και τας κατοικίας εν γένει, η ανάρτησις επί ιστού ή κοντού και επί της προσόψεως τούτων της Εθνικής Σημαίας από της ογδόης πρωϊνής μέχρι της δύσεως του ηλίου καθ΄ άπαν μεν το Κράτος εφ΄ όσον πρόκειται περί πανελληνίου εορτής ή τελετής, εφ΄ όσον δε πρόκειται περί τοπικής εορτής ή τελετής, εις άς πόλεις και χωρία αύτη λαμβάνει χώραν.

Άρθρο 4
Πολεμικαί Σημαίαι
Τα περί Πολεμικών Σημαιών των Ενόπλων Δυνάμεων και του Σώματος της Χωροφυλακής καθορισθήσονται δια ΠΔ/τος εκδοθησομένου τη προτάσει του Υπουργού Εθνικής Αμύνης.

Άρθρο 5
Σημαίαι Χωροφυλακής, Λιμενικού Σώματος,
Αστυνομίας Πόλεων και Πυροσβεστικού Σώματος
Δια ΠΔ/τος εκδοθησομένου προτάσει των Υπουργών Δημοσίας Τάξεως και Εμπορικής Ναυτιλίας καθορισθήσονται τα μεγέθη, εκ του παρατιθεμένου εις το άρθρ. 1 του παρόντος πίνακος, της υπό της Χωροφυλακής, Λιμενικού Σώματος, Αστυνομίας Πόλεων και Πυροσβεστικού Σώματος φερομένης Εθνικής Σημαίας, το μήκος των κοντών, ως και πάσα αναγκαία λεπτομέρεια.

Άρθρο 6
Σημαιοστολισμός – Απονομή Τιμών και Σεβασμού προς τας Σημαίας
1. Αι οριζόμενοι εκάστοτε:
α) Ημέραι γενικού σημαιοστολισμού, λόγω εορτασμού, Εθνικού ή Δημοσίου πένθους, πέραν των προβλεπομένων υπό των εκάστοτε εν ισχύι οικείων διατάξεων δύνανται να καθορίζωνται και δι΄ αποφάσεως του Υπουργού των Εσωτερικών.
β) Ημέραι τοπικού σημαιοστολισμού, λόγω εορτασμού, πένθους, τελετής ή υποδοχής επισήμων προσώπων, καθορίζονται υπό του οικείου Νομάρχου, προκειμένου δε περί σημαιοστολισμού εμπορικών πλοίων, εν τω λιμένι, δι΄ αποφάσεως του Υπουργού Εμπορικής Ναυτιλίας.
γ) Ημέραι σημαιοστολισμού των Πρεσβευτικών και Προξενικών Αρχών καθορίζονται δι΄αποφάσεως του Υπουργού Εξωτερικών.
2. Οσάκις ορίζεται σημαιοστολισμός πλέον της μιάς ημέρας αι Σημαίαι δύνανται να παραμένουν επηρμέναι και κατά την νύκτα.
3. Αι περί σημαιοστολισμού ειδικαί διατάξεις των Υπηρεσιών των Ενόπλων Δυνάμεων καθορίζονται υπό του Υπουργού Εθνικής Αμύνης, κατόπιν εισηγήσεων των Αρχηγών των Γενικών Επιτελείων.
4. Καθ΄ άς περιπτώσεις αναρτώνται Σημαίαι εις τα καταστήματα και τας οικίας παραγγέλλεται παρά της αρμοδίας Λιμενικής Αρχής ο προσήκων σημαιοστολισμός των εν τω Λιμένι εμπορικών πλοίων, κατά τας εκάστοτε περί σημαιοστολισμού των πλοίων διατάξεις.
5. Αι εν παρ. 1 και 2 του άρθρ. 2 και αι του άρθρ. 3 του παρόντος επαιρόμεναι Σημαίαι, επαίρονται μέχρι της κορυφής του ιστού ή κοντού εφ΄ού αναρτώνται.
6. Κατά την ημέραν της Μεγάλης Παρασκευής αι Σημαίαι της παρ. 1 του άρθρ. 2 του παρόντος επαίρονται μεσιστίως, κατά δε τας ημέρας Εθνικού ή Δημοσίου πένθους επαίρονται μεσιστίως, κατόπιν εντολής του Υπουργού Εσωτερικών, αι Σημαίαι των παρ. 1 και 2 του άρθρ. 2 και αι του άρθρ. 3 του παρόντος.
7. Κατά την έπαρσιν ή υποστολήν Σημαίας Φρουρίου ή Στρατιωτικού Καταστήματος καθ΄ήν αποδίδονται τιμαί υπό φρουράς και σάλπιγγος και κατά την διέλευσιν Τμήματος μετά Πολεμικής ή Εθνικής Σημαίας εις επισήμους συγκεντρώσεις και αθλητικάς επιδείξεις, πάντες οι εγγύς ή εν τω αυτώ χώρω ευρισκόμενοι, οφείλουν λαμβάνοντες την στάσιν προσοχής και στρεφόμενοι προς το μέρος της Σημαίας, να απονέμουν τον οφειλόμενον χαιρετισμόν και σεβασμόν, τηρούντες σιγήν μέχρις ού συντελεσθή η έπαρσις, ή υποστολή της Σημαίας ή αντιπαρέλθη αύτη.
8. Εν τη ημεδαπή και εις άς περιπτώσεις η Εθνική Σημαία επαίρεται εις τον αυτόν χώρον ή κτίσμα μετά Σημαιών ετέρων Κρατών, αι Σημαίαι των ετέρων Κρατών δέον απαραιτήτως να είναι των αυτών διαστάσεων και να επαίρωνται επί ετέρων Ιστων ή Κοντών του αυτού ύψους και μήκους  προς το της Εθνικής. Εν τη περιπτώσει ταύτη η Εθνική Σημαία τίθεται εις το δεξιόν των λοιπών Σημαιών.
9. Ειςπερίπτωσιν παρελάσεως:
α) Μεθ΄ετέρων σημαιών επί γραμμής μετώπου, η Εθνική Σημαία τίθεται εις το δεξιόν των ετέρων Σημαιών.
β) Μετά λαβάρων, τίθεται έμπροσσθεν και εις το μέσον αυτών.
10. Εις περίπτωσιν:
α) Στολισμού προθήκης ή τοίχου αιθούσης δι΄ αναπεπταμένης Σημαίας, ο Σταυρός ταύτης τίθεται εις το αριστερόν του ορώντος την Σημαίαν.
β) Στολισμού αιθούσης διαλέξεως δια της Εθνικής Σημαίας επί κοντού, αύτη τίθεται εις το δεξιόν του ομιλητού.
γ) Καλύψεως σωρού δια Σημαίας, ο Σταυρός τίθεται εις την Κεφαλήν ταύτης.
11. Η Εθνική Σημαία:
α) Δεν ανακρεμάται επί εξωστών ή παραθύρων άνευ κοντού.
β) Δεν φέρει επ΄αυτής τα διακριτικά Οργανώσεων, Οργανισμών, Συλλόγων, Σχολών ή Ιδρυμάτων ή οιανδήποτε παράστασιν.
γ) Δεν χρησιμοποιείται προς κάλυψιν αγάλματος ή προτομής. Εις την περίπτωσιν ταύτην δύναται να χρησιμοποιηθή ύφασμα με τα Εθνικά χρώματα.
δ) Δεν χρησιμοποιείται δι΄ οιονδήποτε διαφημιστικόν ή εμπορικόν σκοπόν.
ε) Δεν απορρίπτεται εις τα άχρηστα, αλλά, αντικαθισταμένη λόγω παλαιότητος, καταστρέφεται κατά προτίμησιν δια της πυράς.
12. Απαγορεύεται η χρησιμοποίησης της Εθνικής Σημαίας, έστω και διαφορετικών διαστάσεων, ως λαβάρου Σωματείων, Συλλόγων, Οργανώσεων.

Άρθρο 7
Διακριτικόν Σήμα του Προέδρου της Δημοκρατίας
1. Το διακριτικόν σήμα του Προέδρου της Δημοκρατίας καθορισθήσεται δια Π.Δ/τος, εκδοθησομένου τη προτάσει των Υπουργών Εθνικής Αμύνης και Εσωτερικών.
2. Η μέριμνα της καταρτίσεως, υπογραφής, δημοσιεύσεως και εκτελέσεως του δ/τος τούτου ανατίθεται εις τον Υπουργόν Εσωτερικών.

Άρθρο 8
Ποινικαί κυρώσεις
Οι μη συμμορφούμενοι προς τας διατάξεις του παρόντος νόμου και των εις εκτέλεσιν αυτού εκδιδομένων Π. Δ/των τιμωρούνται δια κρατήσεως μέχρι 2 μηνών, ή προστίμου ή και δι΄ αμφοτέρων των ποινών τούτων, εφ΄ όσον κατ΄ άλλας διατάξεις δεν προβλέπεται βαρυτέρα ποινή.

Άρθρο 9
Καταργούμεναι διατάξεις
Καταργούνται:
α) Τα άρθρα 5 του ΑΝ 198/1967 «περί τρόπου καθιερώσεως και τελέσεως δημοσίων εορτών και τελετών και «περί αντικαταστάσεως και καταργήσεως διατάξεών τινων του ΑΝ 447/1937 «περί τρόπου απονομής σεβασμού εις την Εθνικήν Σημαίαν και γενικώς τα Εθνικά Σύμβολα».
β) Το ΝΔ 254/1969, «περί της Εθνικής και των Πολεμικών Σημαιών».
γ) Το ΝΔ 826/1971, «περί τροποποιήσεως διατάξεών τινων του ΝΔ 254/1969, «περί της Εθνικής και των Πολεμικών Σημαιών».
δ) Το ΝΔ 53/1973, «περί τροποποιήσεως διατάξεών τινων του ΝΔ 254/1969, «περί της Εθνικής και των Πολεμικών Σημαιών».
ε) Το άρθρο 1 του Ν 48/1975, «περί της Εθνικής Σημαίας της Ελλάδος, του Εμβλήματος της Ελληνικής Δημοκρατίας, του όρκου των αναλαμβανόντων δημοσίαν εν γένει υπηρεσίαν, του τύπου των σφραγίδων των Δημοσίων Αρχών και των εγγράφων τούτων».
στ) Το Π.Δ. 515/1975, «περί ρυθμίσεως λεπτομερειών αφορωσών εις την μορφήν της Εθνικής Σημαίας της Ελλάδος», και
ζ) πάσα ετέρα διάταξις αντικειμένη ή αναγομένη εις θέματα ρυθμιζόμενα υπό τούτου.

Άρθρο 10
Μεταβατική διάταξις
Εντός δύο ετών από της ενάρξεως της ισχύος του παρόντος, δέον να λάβη χώραν αντικατάστασις απασών των χρησιμοποιουμένων μέχρι σήμερον σημαιών, συμφώνως προς τας διατάξεις του παρόντος νόμου και των εις εκτέλεσιν αυτού εκδιδομένων ΠΔ/των.

Άρθρο 11
Η ισχύς του παρόντος άρχεται από της δημοσιεύσεως αυτού δια της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως.
Ο παρών νόμος ψηφισθείς υπό της Βουλής και παρ΄ Ημών σήμερον κυρωθείς, δημοσιευθήτω για της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως και εκτελεσθήτω ως νόμος του Κράτους.

Με πληροφορίες από το e-nomothesia.gr.