Οι παροιμίες αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, μεταφέροντας σοφία και εμπειρίες από γενιά σε γενιά.
Πολλές από αυτές έχουν τις ρίζες τους στη Βυζαντινή περίοδο και συνεχίζουν να χρησιμοποιούνται στην καθημερινή μας γλώσσα, συχνά χωρίς να γνωρίσουμε την προέλευσή τους.
Ας εξετάσουμε μερικές από αυτές τις παροιμίες, την ιστορία τους και τη σημασία τους σήμερα.
(Διαβάστε τις παροιμίες παρακάτω).
1.«Του μπήκαν ψύλλοι στ’ αυτιά»
Η φράση αυτή χρησιμοποιείται για να περιγράψει κάποιον που έχει υποψίες ή ανησυχίες. Σύμφωνα με μια εκδοχή, προέρχεται από την εποχή του αυτοκράτορα Ιουλιανού, ο οποίος ήταν ιδιαίτερα αυστηρός με όσους κρυφάκουγαν. Αρχικά, η τιμωρία ήταν η ρίψη καυτού λαδιού στο αυτί, αλλά αργότερα αντικαταστάθηκε με την τοποθέτηση ζωντανών ψύλλων, προκαλώντας έντονη δυσφορία στον τιμωρημένο.
2.«Πήρε το κρίμα στο λαιμό του»
Αυτή η παροιμία αναφέρεται σε κάποιον που αναλαμβάνει την ευθύνη για μια σοβαρή πράξη ή απόφαση. Στο Βυζάντιο, όταν ένας πλούσιος καταδικαζόταν σε φυλάκιση, μπορούσε να πληρώσει κάποιον φτωχότερο για να εκτίσει την ποινή του. Αυτοί που αναλάμβαναν να εκτίσουν την ποινή του ονομάζονταν «κριματάρηδες», καθώς έπαιρναν το «κρίμα» πάνω τους.
3.«Θα γίνω χάλι να με πατήσεις»
Η έκφραση αυτή δηλώνει την απόλυτη αφοσίωση και προθυμία κάποιου να εξυπηρετήσει έναν άλλον. Κατά τη Βυζαντινή περίοδο, οι αυλοκόλακες επιδίωκαν την εύνοια του αυτοκράτορα, φτάνοντας στο σημείο να ξαπλώνουν στο έδαφος για να πατήσει πάνω τους και να μη λερώσει τα υποδήματά του. Έτσι η φράση έμεινε για να περιγράψει την απόλυτη υποταγή ή αφοσίωση.
4.«Τον έσπασαν στο ξύλο»
Χρησιμοποιείται για να περιγράψει έναν έντονο ξυλοδαρμό. Στο Βυζάντιο το μαστίγωμα ήταν συνηθισμένη τιμωρία για σοβαρά αδικήματα. Οι ραβδισταί εκτελούσαν το μαστίγωμα σε δημόσιους χώρους, δένοντας τον κατηγορούμενο σε μια σανίδα και χτυπώντας τον με ραβδιά,. συχνά προκαλώντας σοβαρούς τραυματισμούς.
5.«Να ‘χεις τα μάτια σου δεκατέσσερα»
Σημαίνει να είναι κάποιος ιδιαίτερα προσεκτικός. Οι Βυζαντινοί πίστευαν ότι ορισμένοι άνθρωποι είχαν την ικανότητα να βλέπουν όχι μόνο με τα μάτια τους αλλά και με άλλα μέρη του σώματός τους. Ένας τέτοιος άνθρωπος ήταν ο Κρονίδης από την Αντιόχεια, ο οποίος ισχυριζόταν ότι μπορούσε να διαβάζει με τα χέρια, τα αυτιά ή ακόμα και τα πόδια του. Αυτή η πεποίθηση οδήγησε στη δημιουργία της φράσης, υποδηλώνοντας την ανάγκη για αυξημένη επαγρύπνηση.
6.«Από την Πόλη έρχομαι και στην κορφή κανέλα»
Αυτή φράση χρησιμοποιείται όταν κάποιος λέει ασυνάρτητα ή άσχετα πράγματα. Η προέλευση της σχετίζεται με την Κωνσταντινούπολη και την κανέλα, ένα πολύτιμο μπαχαρικό της εποχής. Η φράση υποδηλώνει την έλλειψη συνοχής ή λογικής σε μια αφήγηση.
7.«Ρωτώντας πας στην Πόλη»
Σημαίνει ότι με το να ρωτάς και να ζητάς πληροφορίες, μπορείς να φτάσεις στον προορισμό σου ή να επιτύχεις στον στόχο σου. Η «Πόλη» αναφέρεται στην Κωνσταντινούπολη και η φράση υποδηλώνει τη σημασία της αναζήτησης γνώσης μέσω ερωτήσεων.
Πηγή: lavart.gr
