Έντονη κοινωνική και εκπαιδευτική αναταραχή προκάλεσε η απρόσμενη παρουσία της Αστυνομίας στο 1ο Πανελλήνιο Μαθητικό Φεστιβάλ Θεάτρου στην Ιεράπετρα, έπειτα από ανώνυμη καταγγελία για περιεχόμενο μαθητικής παράστασης του 1ου ΕΠΑ.Λ. Ρεθύμνου. Η κίνηση αυτή καταγγέλλεται από πλήθος εκπαιδευτικών και πολιτών ως ευθεία παρέμβαση στην ελευθερία της καλλιτεχνικής έκφρασης, με πολλούς να κάνουν λόγο για επιστροφή σε πρακτικές «σκοταδισμού».
Τι συνέβη στο φεστιβάλ
Από τις 7 έως τις 11 Απριλίου, στην Ιεράπετρα φιλοξενήθηκε με επιτυχία το 1ο Πανελλήνιο Μαθητικό Φεστιβάλ Θεάτρου, με τη συμμετοχή σχολείων από όλη την Ελλάδα. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια της παρουσίασης του έργου «Ο Εχθρός της Τάξης» του Νάιτζελ Γουίλιαμς από το 1ο ΕΠΑΛ Ρεθύμνου, αστυνομικοί εμφανίστηκαν στο χώρο μετά από καταγγελία για «προβληματικό περιεχόμενο».
Σύμφωνα με μαρτυρίες, καταγράφηκαν τα στοιχεία των υπευθύνων εκπαιδευτικών, ενώ τα βίντεο της παράστασης αποσύρθηκαν από την ψηφιακή πλατφόρμα του φεστιβάλ.
Αντιδράσεις από ΕΛΜΕ Λασιθίου
Η ΕΛΜΕ Λασιθίου αντέδρασε έντονα, καταγγέλλοντας την παρέμβαση ως αντιδημοκρατική και καταδεικνύοντας μια επικίνδυνη επαναφορά σε λογικές λογοκρισίας. Στην ανακοίνωσή της επισημαίνει: «Η τέχνη αποτελεί θεμέλιο της δημοκρατίας. Η εικόνα οπλισμένων αστυνομικών σε χώρο μαθητικής δημιουργίας αποτελεί ύβρι για την ίδια τη δημοκρατία.»
Η ΕΛΜΕ εκφράζει αμέριστη στήριξη στους μαθητές και εκπαιδευτικούς, ενώ τονίζει ότι ο έπαινος που απονεμήθηκε από την επιτροπή του φεστιβάλ για την επιλογή έργου και την ελεύθερη έκφραση αποτελεί πράξη αντίστασης στην καταπίεση.
Τι είναι το έργο «Ο Εχθρός της Τάξης»;
Το θεατρικό έργο του Νάιτζελ Γουίλιαμς αποτελεί μια αιχμηρή κοινωνική σάτιρα, που εξετάζει τη δυναμική εξουσίας και αντίστασης σε ένα σχολικό περιβάλλον. Μεταφέρει επίκαιρα μηνύματα για την αυθαιρεσία της εξουσίας, την εφηβική αμφισβήτηση και τη διαμόρφωση ταυτότητας – θέματα βαθιά παιδαγωγικά και πολιτικά.
Η υπόθεση φέρνει ξανά στο προσκήνιο το εύθραυστο όριο μεταξύ ελέγχου και λογοκρισίας. Η παρουσία αστυνομικών σε μαθητική πολιτιστική εκδήλωση φανερώνει όχι απλώς μια έλλειψη θεσμικής εμπιστοσύνης στη σχολική κοινότητα, αλλά και έναν αυξανόμενο νεοσυντηρητισμό στην κοινωνία. Ειδικά όταν πρόκειται για την τέχνη – και μάλιστα από μαθητές – η ανάγκη προστασίας της ελευθερίας έκφρασης γίνεται ακόμη πιο επιτακτική.
Η υπόθεση θυμίζει ανάλογες στιγμές άλλων εποχών, όπου «προβληματικά» έργα αποσύρονταν, λογοκρίνονταν ή απαγορεύονταν. Είναι χρέος της δημοκρατικής πολιτείας να σταθεί αρωγός στην ελευθερία της Τέχνης, ιδίως όταν εκφράζεται από τη νεολαία.
Οι μαρτυρίες των μαθητών και των εκπαιδευτικών αναδεικνύουν την ανάγκη για προστασία της ελευθερίας έκφρασης στην εκπαίδευση. Η τέχνη αποτελεί βασικό εργαλείο παιδείας και κοινωνικής ευαισθητοποίησης. Η παρουσία της αστυνομίας σε έναν χώρο μαθητικής δημιουργίας εγείρει ερωτήματα για τα όρια της ελευθερίας και της λογοκρισίας στην εκπαιδευτική διαδικασία.
Η ανακοίνωση της ΕΛΜΕ Λασιθίου
«Από τις 7-11 Απριλίου στην πόλη της Ιεράπετρας διεξήχθη με τεράστια επιτυχία το 1ο Πανελλήνιο Μαθητικό Φεστιβάλ Θεάτρου, μια διοργάνωση που μας γεμίζει μόνο αισιοδοξία, ελπίδα και χαρά.
Μαθητές και μαθήτριες από όλη την Ελλάδα μαζί με συναδέλφους παρουσίασαν θεατρικές παραστάσεις που με κόπο και μεράκι κατάφεραν να στήσουν και να ανεβάσουν, αποδεικνύοντας έτσι πως η Τέχνη, και εν προκειμένω η δραματική, μπορεί να αποτελέσει έναν υπέροχο τρόπο έκφρασης και δημιουργικότητας για την νεολαία μας. Η συγκίνηση που σκόρπισαν τα νέα παιδιά δυστυχώς όμως παραλίγο να αμαυρωθεί από ένα περιστατικό που δυστυχώς εκφράζει τον νεοσυντηριτισμό και τον σκοταδισμό μιας μερίδας της κοινωνίας μας.
Συγκεκριμένα, μετά από ανώνυμη καταγγελία κλήθηκε η αστυνομία στον χώρο του φεστιβάλ επειδή κάποιος/α “αγανάκτησε” λόγω του περιεχομένου, της σκηνοθεσίας και της όλης δράσης μιας συγκεκριμένης παράστασης, αυτής που ανέβασαν οι μαθητές και μαθήτριες του 1ου ΕΠΑΛ Ρεθύμνου.
Θα ήταν γελοίο, εάν δεν ήταν τόσο σοβαρό και επικίνδυνο.
Το γεγονός ότι η αστυνομία έσπευσε (!) στον χώρο του φεστιβάλ την ώρα της παράστασης και κατέγραψε τα στοιχεία των υπεύθυνων καθηγητών, σε συνδυασμό πως μετά το περιστατικό κατέβηκαν από την διαδικτυακή πλατφόρμα του φεστιβάλ τα βίντεο των παραστάσεων, προκαλεί αγανάκτηση.
Η θέα οπλισμένων αστυνομικών οργάνων σε ένα χώρο μαθητικής τέχνης αποτελεί ύβρις για την ίδια την δημοκρατία.
Η ελευθερία της ανθρώπινης έκφρασης μέσω της Τέχνης είναι προφανέστατα αδιαμφισβήτητη. Όσο κι αν επιχειρούν ορισμένοι να επιστρέψει η κοινωνία σε εποχές γύψου και φίμωσης, όσο και αν οι νοσταλγοί της λογοκρισίας αρχίζουν να ξεθαρρεύουν, τολμώντας να βάλουν στο στόχαστρό τους ακόμα και μαθητικές παραστάσεις, δεν θα τους περάσει.
Ως ΕΛΜΕ Λασιθίου δηλώνουμε την απερίφραστη στήριξή μας στους συντελεστές της παράστασης και ξεκαθαρίζουμε πως θα είμαστε -εκ του ρόλου μας ορμώμενοι- πάντα αρωγοί της ανθρώπινης δημιουργικότητας και υπερασπιστές του ιερού δικαιώματος που έχει ο άνθρωπος στην ελεύθερη καλλιτεχνική έκφραση. Γνωρίζουμε καλά πως το επίπεδο της καλλιτεχνικής ελευθερίας αντικατοπτρίζει το επίπεδο ελευθερίας μιας δημοκρατίας.
Τελικά ο “Εχθρός της Τάξης” (τίτλος του έργου του Νάιτζελ Γουίλιαμς το οποίο ανέβασαν τα παιδιά) ίσως να βρίσκεται στον μαύρο κι άραχνο μεσαίωνα που κατοικεί στο μυαλό ορισμένων. Θερμά συγχαρητήρια στους συντελεστές του Φεστιβάλ, σε όλα τα παιδιά και τους εκπαιδευτικούς που συμμετείχαν και κυρίως στα παιδιά και τους καθηγητές του 1ου ΕΠΑΛ Ρεθύμνου. Το γεγονός ότι η επιτροπή του φεστιβάλ τίμησε την προσπάθεια της συγκεκριμένης ομάδας με τον έπαινο της ελεύθερης έκφρασης και της επιλογής έργου, αποτελεί παράδειγμα για όλους μας στήριξης και προστασίας της ελεύθερης καλλιτεχνικής έκφρασης».
Η απάντηση της ΕΛ.ΑΣ
Λίγα 24ωρα αργότερα, ήρθε η απάντηση της ΕΛ.ΑΣ μέσα από την οποία αναφέρει ότι οι αστυνομικοί απλά ”ανταποκρίθηκαν σε ανώνυμη τηλεφωνική καταγγελία, όπως προβλέπεται”.
Επίσης, τονίζεται ότι οι ”αστυνομικοί προσέγγισαν τον χώρο με διακριτικότητα χωρίς να διακόψουν ούτε να παρεμποδίσουν τη διεξαγωγή της παράστασης”.
Αναλυτικά η ανακοίνωση της ΕΛ.ΑΣ
Σχετικά με δημοσιεύματα που αναφέρονται σε αστυνομική παρουσία σε σχολική θεατρική παράσταση στην Ιεράπετρα, από το Αρχηγείο της Ελληνικής Αστυνομίας, προς αποκατάσταση της πραγματικής εικόνας, επισημαίνονται τα ακόλουθα:
Η Ελληνική Αστυνομία, λειτουργεί πάντα με απόλυτο σεβασμό στο Σύνταγμα και τους νόμους τους κράτους, που διασφαλίζουν την ελευθερία της καλλιτεχνικής έκφρασης και τη δημιουργικότητα των νέων ανθρώπων, ιδίως των μαθητών.
Παράλληλα όμως οφείλει να διερευνά κάθε καταγγελία, επώνυμη ή ανώνυμη. Στο πλαίσιο αυτό κινήθηκαν οι αστυνομικοί και στη συγκεκριμένη περίπτωση, οι οποίοι σε καμία περίπτωση δεν έδρασαν αυτεπάγγελτα αλλά ανταποκρίθηκαν σε ανώνυμη τηλεφωνική καταγγελία, όπως προβλέπεται από την αποστολή και τις αρμοδιότητες της Ελληνικής Αστυνομίας.
Η πραγματικότητα είναι ότι οι αστυνομικοί, που εκείνη τη στιγμή εκτελούσαν διατεταγμένη υπηρεσία εποχούμενης περιπολίας, προσέγγισαν τον χώρο της εκδήλωσης με διακριτικότητα, χωρίς να διακόψουν ούτε να παρεμποδίσουν τη διεξαγωγή της παράστασης, ούτε να προβούν σε οποιονδήποτε έλεγχο, προσαγωγή, καταγραφή στοιχείων μαθητών ή σε άλλη ενέργεια που θα περιόριζε την ελευθερία έκφρασης.
Αντιθέτως, συνομίλησαν αποκλειστικά και μόνο με τους υπεύθυνους εκπαιδευτικούς, σε χώρο εκτός της αίθουσας της εκδήλωσης, προκειμένου να ενημερωθούν και να διαπιστώσουν τα καταγγελλόμενα.
Συνεπώς, οποιαδήποτε άλλη ερμηνεία ή παρουσίαση των πραγματικών περιστατικών, που αποσκοπεί στη δημιουργία εντυπώσεων περί δήθεν “λογοκρισίας” ή “αστυνομικής αυθαιρεσίας”, στερείται κάθε αντικειμενικής βάσης και δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.
Η Ελληνική Αστυνομία παραμένει προσηλωμένη στον θεσμικό της ρόλο, με πρώτιστη προτεραιότητα τη διαφύλαξη της δημόσιας τάξης και ασφάλειας και την προστασία των δικαιωμάτων όλων των πολιτών.
Φωτο: radiolasithi.gr
Πηγή: newsbomb.gr
