Με αφορμή την μετακόμιση στη νέα έδρα του για οικονομικούς λόγους αλλά και για ευκολία πρόσβασης από τα μέλη και τους φίλους του, μιλήσαμε με τον πρόεδρο του Συλλόγου Ποντίων & Βορειοελλαδιτών Σύρου Μάνο Τελώνη και τρία ακόμα από τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου (ΔΣ), για να μας περιγράψουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και στόχους του Συλλόγου, που είναι πλέον αναγνωρισμένος απ όλη την συριανή κοινωνία πως πρόκειται για ένα κλασσικό παράδειγμα ομάδας με μικρή δύναμη μελών, αλλά με μεγάλη συμμετοχή σε δράσεις ιστορικού, λαογραφικού και πολιτιστικού ενδιαφέροντος.
«Κρατάμε ζωντανό ένα κομμάτι του Πόντου»
«Ο Σύλλογος ξεκίνησε το 2003 υπό την προεδρία της Ουρανίας Πανταζίδου, την οποία θέλουμε να ευχαριστήσουμε για όσα έκανε και ακόμα κάνει για τον Σύλλογο», ανέφερε αρχικά ο Μάνος Τελώνης. «Σκοπός του Συλλόγου είναι να διατηρήσουμε την ποντιακή παράδοση και ιστορία, να κρατήσουμε ένα κομμάτι του Πόντου ζωντανό στην καρδιά του Αιγαίου, και να ενώσουμε τη φωνή μας με αντίστοιχους συλλόγους απ όλη την Ελλάδα, για να αναδείξουμε ζητήματα και κάποια κομμάτια της ιστορίας που ίσως να μην είναι τόσο γνωστά στο ευρύ κοινό της νότιας Ελλάδας, όπως η Γενοκτονία των Ποντίων του 1919. Έχουμε περίπου 20 εγγεγραμμένα μέλη, αλλά οι φίλοι και οι εθελοντές που συμμετέχουν στις δράσεις μας είναι διπλάσιοι. Αυτό συμβαίνει διότι απευθυνόμαστε σε όλους όσοι θέλουν να μάθουν ποντιακούς χορούς και να μάθουν την ποντιακή κουλτούρα, όχι μόνο σε όσους έχουν ποντιακή ή βορειοελλαδίτικη καταγωγή, αλλά και σε άτομα από τη Σύρο και από άλλα νησιά που τους ενδιαφέρουν να συμμετέχουν στις δράσεις μας. Είναι όλοι ευπρόσδεκτοι και αυτό φαίνεται και από τη σύνθεση του ΔΣ αφού κι εγώ ως πρόεδρος αλλά και η γραμματέας μας η Γιάννα Μαρκουίζου είμαστε Συριανοί και δεν έχουμε καμιά σχέση με Πόντο ή Βόρεια Ελλάδα. Έρχονται λοιπόν στην αγκαλιά μας, τους αγκαλιάσαμε κι εμείς και έτσι προχωράμε μαζί», τόνισε ο πρόεδρος του Συλλόγου.
Ένα ακόμη ιδιαίτερο στοιχείο που χαρακτηρίζει τον Ποντιακό Ελληνισμό είναι η βαθιά χριστιανική πίστη καθώς η εκκλησία υπήρξε συνεκτικός κρίκος και καθοριστικός παράγοντας στη διατήρηση και ενότητά του, ειδικά κατά τη διάρκεια της γενοκτονίας. Γι αυτό δεν είναι τυχαίο ότι στο πανό που δημιουργήθηκε πέρσι για τα 100 χρόνια της Γενοκτονίας των Ποντίων, αποτυπώθηκε η πορεία του θανάτου με μαυροφορεμένες γυναίκες, το θρησκευτικό αίσθημα με την εικόνα της Παναγίας Σουμελά και στο τέλος η παρουσία του αμάραντου, το λουλούδι των Ποντίων, που εκφράζει την αναγέννηση καθώς όταν κοπεί, κρατά το χρώμα του το κίτρινο για μεγάλο διάστημα, καταδεικνύοντας ότι ο Ποντιακός Ελληνισμός συνεχίζει να ζει και να ευδοκιμεί ακόμη και σήμερα.
Σημείο αναφοράς η περσινή επέτειος των 100 ετών από την Γενοκτονία των Ποντίων
Αναμφίβολα, το επίκεντρο των πεπραγμένων του 2019 για τον Σύλλογο ήταν φυσικά οι εκδηλώσεις τιμής και μνήμης για τα 100 χρόνια της Γενοκτονίας των Ποντίων, που έγιναν στις 19 Μαΐου, με την πολύτιμη συμμετοχή του μητροπολίτη Σύρου Δωροθέου Β’ και πολλών άλλων τοπικών φορέων. Τότε έγινε επιμνημόσυνη δέηση και ομιλία για τη σημασία της ημέρας αυτής, κατάθεση στεφάνων στο Μνημείο Μικρασιατικής Μνήμης, λαμπαδηδοφορία προς τιμήν των 350.000 θυμάτων της γενοκτονίας, ρίψη στεφάνων στο «Νησάκι», ενώ η πομπή κατάληξε στο δημαρχιακό μέγαρο που ήταν φωτισμένο με μωβ πένθιμο χρώμα, όπου ακούστηκαν παραδοσιακά μοιρολόγια και ένα τραγούδι με τίτλο «Την πατρίδα μου έχασα, πόνεσα κι έκλεψα….».Όλο αυτό ήταν και για μας πολύ δυνατό και πράγματι από τα μηνύματα που λάβαμε αργότερα ήταν μια πολύ συγκινητική εκδήλωση για όλους καθώς τιμήσαμε και όχι εορτάσαμε —όπως συνηθίζεται να λέγεται— την Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Ποντίων. Είναι μια πένθιμη ημέρα για μας, τη συνδυάζουμε πάντα με αναφορές και μαρτυρίες απ όσους έζησαν τα γεγονότα αυτά, καθώς αποτελεί μια ευκαιρία να θυμηθούμε την ιστορία μας.
Το μήνυμα που θέλαμε να περάσουμε κάθε χρόνο από αυτή τη δράση, είναι να μην γίνουμε μάρτυρες άλλης γενοκτονίας. Είναι τρομερό όσα έζησαν αυτοί οι άνθρωποι και πραγματικά πιστεύω ότι ήταν άκρως επιτυχημένο το επετειακό λογότυπο που δημιούργησε η Πανποντιακή Ομοσπονδία Ελλάδος για τα 100 χρόνια, που δείχνει αυτή την πορεία του πόνου, του εξορισμού, αυτές τις πορείες θανάτου που έζησαν οι Έλληνες του Πόντου, και προφανώς όλα αυτό περνάει μέσω της μνήμης και στο DNA των μελλοντικών γενεών. Γι’ αυτό, άλλωστε είμαστε αδελφοποιημένοι με τον Σύλλογο Μικρασιατών Ερμούπολης καθώς έχουμε μια κοινή μοίρα. Μας ενώνουν πολλά πράγματα, όπως η καταστροφή των πατρογονικών εστιών, ο βίαιος ξεριζωμός και τα μαύρα πρώτα χρόνια της εξαθλίωσης και της φτώχιας στην Ελλάδα. Και ένα ακόμη κοινό στοιχείο είναι ότι η Σύρος στάθηκε μια ανοιχτή αγκαλιά γι αυτούς τους πληθυσμούς που —ακολουθώντας την προσφυγιά— βρήκαν μια πρώτη φιλόξενη εστία».
«Οι ποντιακοί χοροί βγαίνουν μέσα από την ψυχή»
Αναφορικά με το κομμάτι της εκμάθησης ποντιακών παραδοσιακών χορών σε παιδιά και ενηλίκους, που αποτελεί μία από τις βασικές δράσεις του Συλλόγου, ο λόγος δικαιωματικά δόθηκε στον επί χρόνια χοροδιδάσκαλο Χρήστο Καρυοφιλίδη. «Οι ποντιακοί χοροί έχουν μια μοναδικότητα και σε ελκύουν σε μεγάλο βαθμό. Βγαίνουν μέσα από την ψυχή μας. Κλείνεις τα μάτια, τον χορεύεις και νομίζεις ότι βρίσκεσαι αλλού. Είναι χοροί με ένταση και πάθος και χαρακτηρίζονται από το δυναμικό στοιχείο της ορμής. Ποιος, άλλωστε, δεν έχει δει έναν «Πυρρίχιο» και μην νοιώθει τον δυναμισμό των χορευτών που εκφράζονται μέσω ενός πολεμικού χορού;
Ωστόσο, μέσα από τον χορό προκύπτουν και μερικά στοιχεία για την ιστορία του Πόντου καθώς υπάρχουν πολλές περιοχές (Κερασούντα, Αργυρούπολη, Τραπεζούντα, Ματσούκα, Κατς) με διαφορετικούς χορούς η κάθε μια και συγκεκριμένα με μικροδιαφορές είτε στα βήματα είτε στα βασικά όργανα συνοδείας (λύρα, ζουρνάς, αγγείο). Όμως, μέσα από τον χορό και το τραγούδι, τα παιδιά και οι ενήλικοι αφομοιώνουν τον γλωσσικό πλούτο της ποντιακής διαλέκτου και βεβαίως κατά την περίοδο των εθνικών επετείων και των παρελάσεων, όταν φοράνε τις παραδοσιακές στολές, η Συμεωνίδου πάντα κάνει αναφορές σε λαογραφικά στοιχεία. Άλλωστε, μέσα από τον Σύλλογο προσπαθούμε να ξαναφέρουμε μνήμες αυτών των ανθρώπων που έζησαν την Γενοκτονία, και αυτό πάντα είναι μια διαδικασία που πονάει», σημείωσε ο Καρυοφιλίδης, συμπληρώνοντας επίσης ότι στην τάξη δεν διδάσκονται μόνο ποντιακοί χοροί, αλλά και χοροί από την Βόρεια Ελλάδα (θρακιώτικοι, μακεδονίτικους κλπ).
Νέα δράση με εκμάθηση ποντιακής λύρας
Εκτός από την εκμάθηση ποντιακών χορών, συνεχίζεται κάθε Τετάρτη η λειτουργία του Τμήματος Εργόχειρου από τις γυναίκες του Συλλόγου (δωρεάν η παρακολούθηση των μαθημάτων), με την επισήμανση πως οτιδήποτε φτιάχνεται θα διατίθεται για φιλανθρωπικούς σκοπούς σε ευπαθείς ομάδες της Σύρου, ενώ για πρώτη φορά θα δημιουργηθεί και Τμήμα εκμάθησης ποντιακής λύρας, όπου, κάθε Τρίτη, ο φοιτητής του Τμήματος ΤΠΣΠΣ Ιορδάνης Πασχαλίδης θα παραδίδει δωρεάν μαθήματα σε όλους όσοι ενδιαφέρονται. Επίσης, το ειδικό κομμάτι για την παρουσίαση της γαστρονομίας του Πόντου που ξεκίνησε πέρσι για πρώτη φορά, ως συμμετοχή στο Γαστρονομικό Φεστιβάλ Νικόλαος Τσελεμεντές στη Σίφνο, με ποντιακά φαγητά και συνταγές από τις γυναίκες του Συλλόγου, καθώς και με τη συμμετοχή μας στην Παρακοπή, στην εκδήλωση «Ελλάδος Γεύσεις» που πραγματοποιήθηκε στον αύλειο χώρο του Τιμίου Σταυρού, θα συνεχιστεί και φέτος στις αντίστοιχες διοργανώσεις του 2020.
«Αγκάθι» η οικονομική ευρωστία του Συλλόγου
Για το τέλος, ο Μάνος Τελώνης αναφέρθηκε και στο κυριότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν σχεδόν όλοι οι σύλλογοι του νησιού, που αφορά κυρίως το οικονομικό κομμάτι της λειτουργίας τους. «Η αλήθεια είναι ότι υπάρχει οικονομική δυσχέρεια στον σύλλογο, όπως σχεδόν και σε όλους τους άλλους στη Σύρο. Είναι ένας σύλλογος που βασίζεται στις συνδρομές των μελών, σε κάποιες χορηγίες και σε κάποιες μικρές επιχορηγήσεις από τον δήμο. Επειδή όμως υπάρχει αγάπη γι αυτό που κάνουμε, στεκόμαστε όπως μπορούμε στα πόδια μας, πάντα μέσα από τη συνεργασία των μελών και των φίλων μας. Ευτυχώς, έχουμε κάνει τα κουμάντο μας και έχουμε στην κατοχή μας γύρω στις 20 παραδοσιακές φορεσιές που είτε τις αγοράσαμε από το υστέρημά μας είτε τις επιδιορθώσαμε με προσωπική εργασία των γυναικών του Συλλόγου. Αυτές, άλλωστε, είναι και η περιουσία του Συλλόγου», κατέληξε ο πρόεδρος του Συλλόγου.
Πηγή: logotypos.gr
