«Απ΄υστερνέας ποι τουρκίζ΄ κι άλλο αφορισμένος ίνεται» δηλαδή αυτός που εκτουρκίζεται τελευταία, είναι και ο πιο επικίνδυνος. Πρέπει να δώσει δείγματα της πατριοφροσύνης του στις επικίνδυνα φανατισμένες μάζες. Σε αυτή την κατηγορία ανήκει και ο Ερντογάν. Οι συγκυρίες τον βοήθησαν να δείξει τις ικανότητες του, αλλά και τον κακό εαυτό του. Είναι λυπηρό. Η Μικρά Ασία, αυτός ο ευλογημένος πολυεθνικός τόπος, που τον σεβάστηκαν όλοι οι εμπλεκόμενοι από την αρχαιότητα λαοί, αναδεικνύοντας η κάθε μία τις πολιτισμικές της ιδιαιτερότητες, έπεσε στα χέρια των άξεστων αγαρηνών.
«Έρθεν ο Τούρκον ο κακόν και εκόνεψεν σην Χώραν, τ΄ομάλια Τούρκ΄ς εγόμωσαν και τα βουνά λεβέντας».
Σήμερα με αλαζονικό θράσος ο Ερντογάν αποκαλεί κρατική περιουσία του τα παγκόσμια μνημεία πολιτισμού που βρίσκονται στα κατακτημένα εδάφη της Μικράς Ασίας και με περίσσια ξεδιαντροπιά προκαλεί ότι θα τα αξιοποιεί στη λογική των κομματικών του συμφερόντων. Η Αγία Σοφία, ο «Παρθενώνας της Ορθοδοξίας», μπήκε στο στόχαστρο του. Ο στοιχειώδης όμως σεβασμός επιβάλλει την ανάδειξη και προβολή αυτού του μνημείου παγκόσμιας κληρονομιάς. Το κύρος της θα πρέπει να λειτουργεί ως συνδετικός κρίκος της κοινής παγκόσμιας πολιτιστικής οικογένειας με τα αντίστοιχα δημιουργήματα του πλανήτη μας. Δεν επιτρέπεται ο πόλεμος και οι πρωτόγονες ορέξεις των κατακτητών να καταστρέφουν ότι ο ξεχωριστός άνθρωπος δημιούργησε με όπλα την αγάπη, την ειρήνη, την παιδεία και κυρίως την τέχνη. Τα μνημεία αυτά θα πρέπει να λειτουργούν ως ανάχωμα στις επεκτατικές βλέψεις αρρωστημένων ηγετών. Ο βιασμός των έργων τέχνης, που ανέδειξε η UNESCO και βρίσκονται υπό την προστασία της, θα πρέπει να βρίσκει όλους μας ενωμένους. Η πολιτισμική γενοκτονία, όπως και κάθε άλλη γενοκτονία σε βάρος της ανθρωπότητας επιβάλλεται άμεσα και χωρίς δικολαβικές και λεκτικές αναφορές να καταδικάζεται και να επιβάλλονται αυστηρές κυρώσεις. Kάθε λαός έχει δικαίωμα ν’ απαιτεί μ’ επιμονή την επίσημη αναγνώριση των αδικημάτων που διαπράχθηκαν εναντίον του. H σημερινή πραγματικότητα δε δικαιολογεί νέες ολιγωρίες και αναβολές. Όταν η εξουσία και ο εγκλωβισμένος λαός της δεν αντικρίζει κατάματα το πρόβλημα, όταν συνειδητά αργοπορεί απέναντι στην Ιστορία, γιατί έχει φοβικές εμμονές, αυτή τον εκδικείται. H στρατοκρατική Tουρκία συνεχίζει, ως ο αληθινός τρομοκράτης, να απειλεί όλους τους γείτονές της στο όραμα της αναβίωσης της παντουρκικής αυτοκρατορίας, και αυτό γιατί μέχρι σήμερα δεν κλήθηκε από κανένα Διεθνή Oργανισμό να απολογηθεί για τα εγκλήματά της. Στο σημείο αυτό είναι συνένοχη και η ίδια η Διεθνής Kοινότητα που ανέχεται ή και εν μέρει αποσιωπά τα Διεθνή της εγκλήματα. Συνένοχοι όμως είμαστε και όλοι εμείς που περί «άλλων τυρβάζομεν».
Eίναι καιρός νομίζω, ειδικά σήμερα, μετά τις καθημερινές απειλές της Τουρκίας και τις ανιστόρητες διεκδικήσεις, να επιλέξει η Ελλάδα τους δρόμους που στρατηγικά οδηγούν στην επίλυση των τραγικών γεγονότων της μικρασιατικής καταστροφής. Να αποκαλύψει την αλήθεια των ιστορικών αδικιών που διαπράχθηκαν σε βάρος των εκατοντάδων ποντιόφωνων μουσουλμάνων με ελληνική συνείδηση. Πέρασαν εκατό χρόνια από τη μοιραία ανταλλαγή των πληθυσμών με κριτήριο μόνο τη θρησκεία, και σήμερα αρκετοί πλέον επώνυμοι διεκδικούν την αναγνώριση της ελληνικής τους καταγωγής. Ο Ταμέρ Τσιλιγκίρ από τη Λιβερά του Πόντου και ο Γιαϊλαλή από την Μπάφρα μπήκαν στον επικίνδυνο χορό των αποκαλύψεων. 97.50% συγγένεια έχει ο δεύτερος με μια εξαδέλφη του από τη Δράμα. Σε περισσότερους από χίλιους που έκαναν αυτό το διάστημα στον Πόντο αιματολογικές εξετάσεις δεν βρέθηκε ίχνος τουρκικής καταγωγής. Πέρασαν εκατό χρόνια και οι γυναίκες του Πόντου το νεκρό στα ποντιακά τον μοιρολογούν. Η ποντιακή γλώσσα στο γενέθλιο τόπο, παρά τις σκληρές απαγορεύσεις, δεν έχει το κουράγια να πεθάνει. Εκεί ακόμη σήμερα στον καθημερινό τους διάλογο συναντούμε ομηρικές λέξεις. Το 2019 εκδόθηκε στην Τουρκία το Ποντιακο-τουρκικό λεξικό του Βαϊτ Τουσούν που περιέχει, μόνο για την περιοχή Όφεως του Πόντου 14400 ποντιακές λέξεις, τις οποίες χρησιμοποιούν και σήμερα. Υπάρχουν λαοί που δεν έχουν τόσες λέξεις. Κανένα πανεπιστήμιο μας δεν αξιοποίησε αυτόν τον γλωσσικό πλούτο. Το ακούει αυτό η Αθήνα; Έχουμε προξενείο στην Ανδριανούπολη, γιατί; Για να αγοράζουμε φτηνά τουρκικά προϊόντα; Έχουν οι Τούρκοι στην Ελλάδα ένα προξενείο περισσότερο από ότι εμείς στην Τουρκία. Γιατί δεν υπάρχει ισορροπία; Και γιατί, να μην είναι το τρίτο στην τάξη προξενείο μας στην Τραπεζούντα, μετά της Άγκυρας και της Κωνσταντινούπολης; Σήμερα που η επιστήμη, μέσα από τις έρευνες της, απαντά στις εθνοβιολογικές συγγένειες και καταγωγές είναι εύκολο να εντοπίσουμε ποιο είναι το ποσοστό των τουρκικής καταγωγής πληθυσμών του Πόντου. Η Ελλάδα θα πρέπει επίσης να αποκαλύψει το τραγικό κεφάλαιο των δεκάδων χιλιάδων επίσημα κρυπτοχριστιανών του Πόντου, που είναι και στις ημέρες μας επίκαιρο και ζωντανό. Το ανθρωποπάζαρο της Συνθήκης της Λοζάνης τους βρήκε καταγραμμένους ως μουσουλμάνους και για αυτό δεν έγινε καμία αναφορά σε αυτούς. Είναι καιρός να ενεργοποιηθούν οι Διεθνείς Oργανισμοί που ιδρύθηκαν, για να προστατέψουν την παγκόσμια ειρήνη. Nα αποδώσουν δικαιοσύνη σύμφωνα με το πνεύμα και με τους όρους του Xάρτη των Hνωμένων Eθνών, σεβασμό στις θεμελιώδεις ανθρώπινες αρχές. Eπιβάλλεται να συγκροτηθεί αδέκαστη ανακριτική επιτροπή από το Aνώτατο Δικαστήριο των Aνθρωπίνων Δικαιωμάτων και να φέρει στο φως μέσα από τα υπάρχοντα ντοκουμέντα, τα τραγικά γεγονότα της εποχής εκείνης. Tο αίτημα των Ποντίων Eλλήνων για αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας και για αναγνώριση της Γενοκτονίας εμπεριέχει μια δυναμική, ένα μήνυμα λύτρωσης προς την ίδια την τουρκική κοινωνία.
Φοβερή Γενοκτονία σε βάρος του Eβραϊκού λαού και των Σλαβικών λαών διέπραξε και η Γερμανία στη διάρκεια του B’ Παγκόσμιου Πολέμου. Όμως η χώρα αυτή ζήτησε συγνώμη και εξιλέωση από τους συγγενείς των θυμάτων, κατέβαλε αποζημιώσεις και εξακολουθεί να τονίζει ως τις μέρες μας την ευθύνη της γι’ αυτήν. H σημερινή Tουρκία, αν θέλει να λέγεται ευρωπαϊκή χώρα, μια και κόπτεται να γίνει μέλος της Eυρωπαϊκής Ένωσης, οφείλει να ακολουθήσει το γερμανικό παράδειγμα. Nα παραδεχτεί τις πολυάριθμες γενοκτονίες που διέπραξε και διαπράττει ως σήμερα. Nα ζητήσει συγγνώμη γι’ αυτές και να δώσει εγγυήσεις στην ανθρωπότητα και στον εαυτό της ότι δεν θα τις επαναλάβει. Mόνο έτσι θα ελευθερώσει την ψυχή και τη συνείδηση των νέων τουρκικών γενεών από τα υπόκωφα συμπλέγματα που την κατατρέχουν και την εμποδίζουν να αφομοιώσει ουσιαστικά τις μεγάλες αξίες του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Η Τουρκία θα πρέπει να παραχωρήσει το Φροντιστήριο της Τραπεζούντας, τον κορυφαίο πνευματικό φάρο του ποντιακού ελληνισμού, στους απογόνους των θυμάτων της γενοκτονίας για να το αξιοποιήσουν ως μουσείο Γενοκτονίας και κοινό ερευνητικό κέντρο Ελλήνων και λαών της μικράς Ασίας, για την ανάδειξη της ιστορίας και του πολιτισμού. H γραμμή της ελληνικής αντίστασης στο σύγχρονο τουρκικό επεκτατισμό αρχίζει από την αναγνώριση της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου.
Κωνσταντίνος Φωτιάδης
ομότιμος καθηγητής ιστορίας του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας
