Ο επαναπροσδιορισμός του στοιχείου της χορευτικής τεχνοτροπίας ως συνιστώσα της ποντιακής ταυτότητας και συνείδησης που τείνει προς εξαφάνιση, είναι ένας από τους βασικούς λόγους που οδήγησαν τον χοροδιδάσκαλο και πρόεδρο του Ποντιακού Πολιτισμικού Οργανισμού «Πυρρίχιος Ακαδημία», Όμηρο Παχατουρίδη, στην έκδοση του πρώτου του βιβλίου με τίτλο Ποντιακά Χορο Χρονικά — με τη συγγραφική αρωγή του Μιχάλη Καραβέλα. Ο τίτλος του βιβλίου αποτελεί λογοπαίγνιο και στην ουσία πρόκειται για χρονικά που αφορούν την πορεία —κατά κύριο λόγο— του ποντιακού χορού στον ελλαδικό χώρο.
Το βιβλίο που εκδόθηκε πριν από περίπου μια εβδομάδα από τον Όμηρο Παχατουρίδη και το Θέατρο Ελλήνων Χορών «Δόρα Στράτου» και τελεί υπό τη αιγίδα του Διεθνούς Συμβουλίου Χορού της UNESCO και της «Πυρρίχιου Ακαδημίας», αποτελεί δουλειά ενός ολόκληρου χρόνου συνυπολογίζοντας και τις διαδικασίες καλλιτεχνικών απεικονίσεων, κειμενογραφικής επιμέλειας, εκτύπωση κλπ. O συγγραφέας θέλει το βιβλίο του να αποτελέσει μια βάση σκέψης και προβληματισμού γύρω από την σημερινή και μελλοντική κατάσταση της τεχνοτροπίας του ποντιακού χορού και όχι να θεωρηθεί ως αντίλογος σε άλλα παρόμοια βιβλία που έχουν εκδοθεί κατά καιρούς.
Για το βιβλίο μίλησε αποκλειστικά στο ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΑ.gr ο συγγραφέας του, Όμηρος Παχατουρίδης.
Σε τι ακριβώς αναφέρεται το βιβλίο; Αναλύστε μας λίγο τα κεφάλαια του.
«Η μελέτη αποτελεί προϊόν πολυετούς προβληματισμού σχετικά με την απόδοση της τεχνοτροπίας των ποντιακών χορών, δηλαδή τον τρόπο με τον οποίο οι ποντιακοί χοροί αποδίδονται–χορεύονται. […] η προβληματική πηγάζει από τη διαπίστωση ότι τα ιδιαίτερα χορευτικά χαρακτηριστικά και οι τεχνοτροπίες τείνουν αυξητικά να εκλείψουν», αναφέρω στην εισαγωγή.
Στη μελέτη υπάρχουν αρχικά ως υπόβαθρο δύο κεφάλαια, ένα ιστορικό-γεωγραφικό και ένα ανθρωπο-γεωγραφικό σχεδιάσματα και σε επόμενο κεφάλαιο προσεγγίζεται σε γενικές γραμμές η πορεία του ποντιακού χορού στον ελλαδικό χώρο. Στους σύγχρονους χορο-παράγοντες αναφέρονται οι παράγοντες που επιδρούν στην σημερινή τεχνοτροπία του ποντιακού χορού. Τέλος, στα τρία τελευταία κεφάλαια επιχειρείται η ανάλυση της έννοιας του «ύφους» καθώς και αναλυτική περιγραφή των επιμέρους χαρακτηριστικών των ποντιακών χορών σε συνάρτηση με τη «Στοιχειώδη Κίνηση», όπως την ονομάζω. Δεν πρόκειται για καμιά εφεύρεση ή επινόηση αλλά για την επανατοποθέτηση και επανεισαγωγή στη διδασκαλία —που καλώς ή κακώς είναι ο τρόπος μετάδοσης που έχει απομείνει— μια χαρακτηριστικής κίνησης που εντασσόμενη σε ένα βασικό κινητικό πλαίσιο αρχών, αποτελεί τη βάση της τεχνοτροπίας απόδοσης του ποντιακού χορού. Αυτή η στοιχειώδης κίνηση προσεγγίζεται συμβολικά, σημειολογικά και σημασιολογικά ενώ στο επίμετρο προτείνονται εναλλακτικές μέθοδοι πρακτικής διδασκαλίας.
Ποιος είναι ο λόγος που σας οδήγησε στην συγγραφή ενός τέτοιου βιβλίου;
Ο λόγος που με οδήγησε στην συγγραφή του βιβλίο είναι η έγνοια ότι αν εκφυλιστούν μία–μία όλες οι συνιστώσες εκείνες που έχουν ως συνισταμένη την ταυτότητα μας, τότε δεν θα υπάρχει βάση πάνω στην οποία θα μπορούμε να συνεχίσουμε στο μέλλον ως εθνοτοπική ομάδα και κατ’ επέκταση να διεκδικήσουμε το παγκόσμια ανθρωπιστικό αίτημα μας: αυτό της διεθνούς αναγνώρισης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου.
Αναφέρεται ότι είναι το πρώτο μέρος. Θα ακολουθήσουν και άλλα μέρη; Και αν ναι, πόσα θα είναι, πότε θα κυκλοφορήσουν και ποιά είναι η θεματολογία τους;
Υπάρχει ήδη ο σχεδιασμός για άλλα δύο μέρη, για τα οποία θα μου επιτρέψετε να μην αποκαλύψω το περιεχόμενό τους, προς το παρόν. Ήδη υπάρχει η «μαγιά» αλλά επειδή τα χρονικά αυτά δεν εκδίδονται για λόγους οικονομικούς ή προσωπικής ματαιοδοξίας, επιθυμία μου είναι να εκδοθούν συλλογικά.
Για ποιο λόγο επιλέξατε τον Μιχάλη Καραβέλα να συγγράψει μαζί σας;
Ο Μιχάλης Καραβέλας αποτελεί αδιαμφισβήτητα έναν από τους πυλώνες της ιστορίας του ποντιακού χορού στον ελλαδικό χώρο. Συγκεκριμένα αποτέλεσε έναν από τους πρώτους «απόστολους» κατά τη δεκαετία του ‘60 στο χώρο της βόρειας Ελλάδος, όπου ως γνωστόν κατοικοεδρεύει περίπου το 80% των ποντιακής καταγωγής Ελλήνων. Αφενός η τεράστια βιωματική και εμπειρική γνώση του, αφετέρου η συγκροτημένη και επιστημονική σκέψη του αλλά και η ανιδιοτελής από κάθε πλευρά προσωπική σχέση δασκάλου–μαθητή, ήταν τα στοιχεία που με ώθησαν στο να ζητήσω την αρωγή του πάνω στο θέμα που με προβλημάτιζε εδώ και χρόνια. Την οποία αφειδώς μου προσέφερε και τον ευχαριστώ και από εδώ θερμά.
Από πού έχετε αντλήσει τις πηγές σας;
Συνοπτικά, υπάρχουν τρεις κατηγορίες πηγών. Η πρώτη είναι από την εμπειρική παρατήρηση στα κάθε λογής χοροστάσια στον ελλαδικό χώρο κατά την τελευταία εικοσαετία, η δεύτερη έχει να κάνει με σχετική —ελληνική και ξενόγλωσση— βιβλιογραφία γύρω από τον παραδοσιακό χορό διακεκριμένων καθηγητών και μελετητών, τέλος η τρίτη κατηγορία αποτελείται από βιβλιογραφία παγκοσμίως καταξιωμένων επιστημόνων σχετικά με τον πολιτισμό, εν γένει.
Συνεκδότης του βιβλίου είναι και το Θέατρο Ελλήνων Χορών «Δόρα Στράτου». Ποια είναι η σημασία αυτού του γεγονότος για εσάς;
Η σημασία του γεγονότος αυτού για τον ποντιακό χορό θεωρώ πως είναι πολύ μεγάλη δεδομένου ότι το χοροθέατρο «Δόρα Στράτου» αποτελεί τον σπουδαιότερο θεματοφύλακα για τον ελληνικό παραδοσιακό χορό από το 1953 και εντεύθεν και ευχαριστώ ιδιαιτέρως και τον πρόεδρο του δρ Άλκη Ράφτη για την στήριξή του.
Έχει προγραμματιστεί η πρώτη επίσημη παρουσίαση του βιβλίου σας, και που μπορεί κάποιος να το βρει;
Νομίζω είναι πολύ νωρίς ακόμη αν και ήδη υπάρχουν δύο προτάσεις. Στο προσεχές μέλλον οπωσδήποτε θα γίνουν κάποιες παρουσιάσεις. Προς το παρόν το βιβλίο μπορεί κάποιος να το αποκτήσει από εμένα αλλά και από το Θέατρο Ελλήνων Χορών «Δόρα Στράτου». Σε λίγο και καιρό θα διανεμηθεί σε κεντρικά σημεία μέσω του Θεάτρου αλλά αυτή τη στιγμή δεν γνωρίζω ακόμη που ακριβώς.
Θοδωρής Μακρίδης
