Τέλος στον εορτασμό του Δεκαπενταύγουστου στην Παναγία Σουμελά στην Τραπεζούντα βάζει η Τουρκία κι η «Κυρά του Πόντου» δεν θα ανοίξει ξανά για θεία λειτουργία σε μία από τις σημαντικότερες γιορτές της Ορθοδοξίας.
Μετά την μετατροπή της Αγίας Σοφίας και της Μονής της Χώρας σε τζαμιά, άλλο ένα μνημείο της Ορθόδοξης Χριστιανοσύνης αναγκάζεται να υποκύψει στις εθνικιστικές βουλές της Άγκυρας.
Σύμφωνα με έγκυρες πηγές που μίλησαν στο Ethnos.gr, η Άγκυρα αποφάσισε, αρχής γενομένης από φέτος, την επ’ αόριστον μη παροχή της άδειας για την τέλεση της θείας λειτουργίας στην ιστορική μονή της Παναγίας Σουμελά στην Τραπεζούντα τον Δεκαπενταύγουστο, υποδεικνύοντας την εφεξής τέλεσή της στις 23 Αυγούστου, στα 9ήμερα της Κοίμησης της Θεοτόκου.
Ο εθνικισμός «κλείνει» την Παναγία Σουμελά
Επιδεικνύοντας τη διάθεση να επιβάλλει το δικό της τρόπο διαχείρισης της ιστορίας, ακόμη και της χριστιανικής, η Τουρκία θέτει πλέον σοβαρά εμπόδια στη θρησκευτική ελευθερία των Ορθόδοξων Χριστιανών. Η απόφαση της αναστολής της άδειας επ’ αόριστον προέκυψε μετά τις έντονες αντιδράσεις ακραίων εθνικιστικών κύκλων στην Τουρκία, οι οποίοι χρησιμοποιώντας -από πέρυσι ήδη- το βήμα των τουρκικών ΜΜΕ, θυμήθηκαν… περιέργως ότι η 15η Αυγούστου είναι η επέτειος της Άλωσης της Τραπεζούντας το 1461 κι εξέφρασαν τη έντονη δυσαρέσκειά τους για την άδεια που δίδεται εδώ και 10 χρόνια στον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο να τελεί τη θεία λειτουργία στη Σουμελά. Η σύμπτωση αυτή, δηλ. η θεία λειτουργία σε ένα απαράμιλλης αξίας θρησκευτικό μνημείο, που συγκεντρώνει εκατοντάδες χιλιάδες επισκέπτες κάθε χρόνο, κατά τους κύκλους αυτούς, «υποσκάπτει» τη δική τους εθνική επέτειο και της στερεί την αίγλη, που της αναλογεί.
Θυσία της λατρείας στον βωμό της Άλωσης
Κρατικοί παράγοντες, ενισχυμένοι επίσης από την έκθεση του Ιδρύματος Ιστορίας της Τουρκίας (Turk Tarih Kurumu), που επιβεβαίωσε, κατόπιν σχετικού αιτήματος, την 15η Αυγούστου ως ημερομηνία της Άλωσης της Τραπεζούντας, αποφάσισαν λοιπόν φέτος την οριστική μετάθεση της τέλεσης της θείας λειτουργίας στη Σουμελά στις 23 Αυγούστου, μακριά από την ημέρα της Κοίμησης της Θεοτόκου, που αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους θρησκευτικούς εορτασμούς για τους Ορθόδοξους Χριστιανούς.
Υπό πίεση το Φανάρι
Η Άγκυρα, σύμφωνα με ανώτατες πηγές, δεν πρόκειται, επομένως, να παράσχει ξανά άδεια για θεία λειτουργία τον Δεκαπενταύγουστο, παρά μόνο για τις 23 Αυγούστου, γεγονός που η αποδοχή του από το Φανάρι φέρεται να είναι αποτέλεσμα της ανάγκης να μην απεμποληθεί το κεκτημένο. Η Παναγία Σουμελά, που για αιώνες αποτέλεσε το σύμβολο της ορθόδοξης πίστης για τον απανταχού Ελληνισμό, γίνεται πλέον αντικείμενο πολιτικών και εθνικιστικών αντιπαραθέσεων, με την Άγκυρα να επιβάλλει τους δικούς της όρους στον εορτασμό μιας τόσο σημαντικής χριστιανικής γιορτής, όπως είναι η Κοίμηση της Θεοτόκου.
Η κυβίστηση Σουμελά και η πολιτική αδυναμία Ερντογάν
Η απόφαση αυτή αποκαλύπτει παράλληλα ότι η κυβέρνηση Ερντογάν βρίσκεται αντιμέτωπη με μία αντινομία. Ενώ ήταν εκείνη που άνοιξε τη λατρεία στη Μονή Σουμελά, μια απόφαση που είχε χαρακτηριστεί ως δείγμα καλής θέλησης και ελληνοτουρκικής εξομάλυνσης, η ίδια κυβέρνηση επανέρχεται τώρα να ακυρώσει μία δική της απόφαση.
Το ερώτημα είναι εύλογο: γιατί η κυβέρνηση Ερντογάν επιλέγει τώρα να πάρει πίσω αυτή την απόφαση; Η απάντηση είναι πολυδιάστατη και συνδέεται άρρηκτα με τις εσωτερικές πολιτικές πιέσεις.
Η κυβέρνηση, που προσπαθεί να ανακτήσει την υποστήριξη της κοινής γνώμης μετά την αποτυχία στις δημοτικές εκλογές, δεν είναι πλέον κραταιά δύναμη, βρίσκει τον εαυτό της πιεσμένο από εσωτερικούς πολιτικούς παράγοντες, που είτε πριν δεν είχαν την ίδια φωνή και επιρροή στην κοινή γνώμη, είτε αντιτίθενται στην εξομάλυνση με την Ελλάδα. Αυτοί οι κύκλοι, είτε εκπροσωπούν εθνικιστικές απόψεις, είτε είναι απλώς πολιτικοί αντίπαλοι της κυβέρνησης και χρησιμοποιούν την «αναστολή» της θείας λειτουργίας ως εργαλείο για να επιτεθούν στην κυβέρνηση και να διευρύνουν την πολιτική τους απήχηση στην κοινή γνώμη με ευαίσθητα θέματα που την αγγίζουν.
Η εν λόγω απόφαση αποκαλύπτει σε κάθε περίπτωση την επιρροή των ακραίων εθνικιστών στην τουρκική πολιτική σκηνή, που επιχειρούν να καλλιεργήσουν μια παραπλανητική αντίληψη στην κοινή γνώμη, αμφισβητώντας ακόμη και την ημερομηνία της εορτής Κοίμησης της Θεοτόκου. Ισχυρίζονται ότι η ημερομηνία της 15ης Αυγούστου, καθιερωμένη γιορτή για την Ορθόδοξη και Καθολική Εκκλησία, έχει επινοηθεί από το Φανάρι για να εορτάζεται η συγκεκριμένη θρησκευτική γιορτή στη Σουμελά. Αυτή η προσπάθεια δεν είναι απλώς μια επίθεση στη θρησκευτική ιστορία, αλλά και ένα επικοινωνιακό λαϊκό αφήγημα για την υπονόμευση της ελληνοτουρκικής προσέγγισης.
Η κυβέρνηση της Τουρκίας φαίνεται να βρίσκεται, επομένως, σε μια δίνη, προκειμένου να μαζέψει πίσω τις χαμένες ψήφους και τις πολιτικές συμπάθειες, γεγονός που επηρεάζει τις αποφάσεις της σε ζητήματα θρησκευτικής ελευθερίας. Η ακύρωση της λειτουργίας στον Δεκαπενταύγουστο, όπως επίσης και η παύση οποιασδήποτε πλέον συζήτησης για άνοιγμα της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, που βγήκε στο προσκήνιο μετά την επίσκεψη Μητσοτάκη στην Άγκυρα, δείχνει την πολιτική της αδυναμία να διαχειριστεί το εσωτερικό πολιτικό κόστος και την αναγκαστική προσαρμογή της στις εσωτερικές πιέσεις.
Η απόφαση, βέβαια, απλώς να μεταφερθεί η θεία λειτουργία σε μια διαφορετική ημερομηνία κι όχι να ακυρωθεί εντελώς, ίσως φανερώνει την προσπάθεια της κυβέρνησης να ισορροπήσει ανάμεσα σε αντιφατικά συμφέροντα: από τη μία πλευρά να ικανοποιήσει τις εθνικιστικές δυνάμεις που την πιέζουν και από την άλλη να διατηρήσει τη σχέση με την ορθόδοξη κοινότητα, που έχει εκφράσει τη δυσαρέσκειά της. Αν και η εσωτερική πολιτική πίεση δεν συνιστά επαρκή δικαιολογία για τη συγκεκριμένη απόφαση, που θίγει στο έπακρο τα θρησκευτικά δικαιώματα της χριστιανικής κοινότητας, αλλά και του απανταχού Ποντιακού Ελληνισμού, φαίνεται, τη δεδομένη χρονική συγκυρία, να λειτουργεί ως κύριο κίνητρο πίσω από την αλλαγή στάσης της κυβέρνησης.
«Η Αθήνα δεν σέβεται τα θρησκευτικά δικαιώματα»!!
Στον απόηχο αυτής της εξέλιξης και επιβεβαιώνοντας το ρόλο των ισχυρών εθνικιστικών κύκλων της Τουρκίας στο να μην δοθεί άδεια τέλεσης Θείας Λειτουργίας τον 15 Αύγουστο στη Σουμελά, φίλα προσκείμενα στην τουρκική κυβέρνηση ΜΜΕ, όπως το Haber Global, κάνουν ένα ακόμη βήμα, ασκώντας κριτική στη κυβέρνηση της Αθήνας ότι εκείνη «δεν επιτρέπει τη θρησκευτική λατρεία στην τουρκική μειονότητα», επιχειρώντας να αναδείξουν την Ελλάδα ως παραβάτη της Συνθήκης της Λωζάνης.
«Ο Δεκαπενταύγουστος για τη χριστιανοσύνη είναι αποδεκτός ως ‘η ημέρα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου’ και ταυτόχρονα είναι επίσης γνωστός ως η ημερομηνία της κατάκτησης της Τραπεζούντας. Παρόλο που ανακοινώθηκε ότι η προγραμματισμένη λειτουργία στη Μονή Σουμελά αναβλήθηκε για τις 23 Αυγούστου λόγω του γεγονότος ότι συμπίπτει με την εορτή του 15ου Αυγούστου, οι Τούρκοι της Δυτικής Θράκης διαμαρτυρήθηκαν, τη στιγμή που έγινε γνωστό ότι ο Ρωμιός Πατριάρχης του Φαναρίου Βαρθολομαίος θα ηγηθεί της λειτουργίας, όπως και πέρυσι, οι εκπρόσωποι της μουσουλμανικής τουρκικής μειονότητας στην Ελλάδα έφεραν στην επικαιρότητα το γεγονός ότι δέχονται πιέσεις από την Αθήνα», αναφέρει το ρεπορτάζ του Haber Global.
Σε δηλώσεις του στο Haber Global, ο Σαλίχ Μερίτς, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Συλλόγων Ρούμελης της Μαύρης Θάλασσας, σε μια προσπάθεια να απαξιώσει την οικουμενική υπόσταση του Πατριαρχείου, ισχυρίστηκε ότι ο τίτλος του «Οικουμενικού» δεν αναγνωρίστηκε ποτέ από τον Σουλτάνο Μωάμεθ τον Πορθητή, υποβαθμίζοντας έτσι τη διεθνή διάσταση και την ιστορική σημασία του Πατριαρχείου.
Η Τουρκία έκανε άνοιγμα
Ο Μερίτς υποστηρίζει πάντως ότι η ορθόδοξη λειτουργία που τελείται στη Σουμελά αποτελεί μια υποχρέωση εκπορευόμενη από τη Συνθήκη της Λωζάνης. «Η Τουρκία τα τελευταία χρόνια έκανε μεγάλα βήματα προόδου όσον αφορά τις θρησκευτικές ελευθερίες. Τα τελευταία 10 χρόνια έχουν αποκατασταθεί σχεδόν 300 εκκλησίες. Από την άλλη πλευρά, είναι εξίσου σημαντικές και οι διατάξεις της Συνθήκης της Λωζάνης που αφορούν την Ελλάδα.
Η Ελλάδα δεν επιτρέπει στον Τουρκικό Οργανισμό Συνεργασίας και Συντονισμού (TIKA) να εισέλθει στη χώρα. Εμποδίζει τον Τουρκικό Οργανισμό Συνεργασίας και Συντονισμού να αποκαταστήσει ιδρύματα, τζαμιά και ιστορικά μνημεία στην Ελλάδα. Επιπλέον, έχει απαγορεύσει την είσοδο στην χώρα στον πρόεδρο των Τούρκων του εξωτερικού και των συγγενικών κοινοτήτων”. Απ’ την άλλη πλευρά, η Τουρκία συνεχίζει να αποκαθιστά τις εκκλησίες στη χώρα μας».
Οθωμανική παράτα στην Τραπεζούντα
Η φετινή ακύρωση της θείας λειτουργίας στην ιστορική μονή της Παναγίας Σουμελά τον Δεκαπενταύγουστο φαίνεται πάντως ότι αναπληρώθηκε άμεσα με εθνικιστικές εορταστικές εκδηλώσεις και παρελάσεις για την Άλωση της Τραπεζούντας από τους Οθωμανούς. Η εντυπωσιακή προβολή και η ευρεία κάλυψη από κοινωνικά δίκτυα και τοπικά ειδησεογραφικά κανάλια, έλαβε χαρακτήρα αντιπερισπασμού με τις τοπικές αρχές να προσπαθούν να αναδείξουν την επέτειο της Άλωσης με έντονο εθνικιστικό πρόσημο. Οι εικόνες από τις εκδηλώσεις έδειχναν ομάδες ανθρώπων ντυμένων με παραδοσιακές οθωμανικές στολές να συμμετέχουν σε πομπές με σημαίες, παρελάσεις και αναπαραστάσεις της Άλωσης.
Πηγή: ethnos.gr
