Οι περισσότεροι μπορεί να ξέρουν πως η Τραπεζούντα είναι η πόλη όπου άνθισε και στιγμάτισε τους Πόντιους, ωστόσο η ιστορική πόλη του Πόντου είναι η Αμάσεια.
Η Αμάσεια είναι η πόλη των Μιθριδατών που ίδρυσαν το Βασίλειο του Πόντου κι έβαλαν τα θεμέλια για την ποντιακή φυλή και την ιστορική πορεία στους αιώνες.
Το σημείο μόνο τυχαίο δεν ήταν καθώς η γεωγραφική θέση ήταν πολύ σπουδαία και μέχρι σήμερα θεωρείται από τα σημαντικότερα μέρη της Ανατολίας. Η Αμάσεια έχει τα περισσότερα αρχαία μνημεία στον Πόντο.
Τα πιο περίφημα όμως είναι οι σπηλιές που είναι λαξευμένες στα βραχώδη βουνά. Πρόκειται για τους τάφους των Μιθριδατών. Το όρος Harşena και οι τάφοι των Ποντίων βασιλέων έχουν μπει στον κατάλογο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO.
Οι τάφοι στους βράχους των ηγετών του βασιλείου του Πόντου (3ος αιώνας π.Χ. – 1ος αιώνας μ.Χ.) είναι από τους μεγαλύτερους τάφους σε βράχο στην Ανατολία και μερικά από τα καλύτερα παραδείγματα βασιλικών τάφων στον κόσμο.
Το όρος Harşena στην Αμάσεια έχει ύψος 272 μέτρα και είναι από ασβεστόλιθο σε μορφή ενός αιχμηρού κώνου. Βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της λεκάνης που δημιουργήθηκε από τον ποταμό Yeşilırmak, όπου βρισκόταν η αρχαία πόλη της Αμάσειας, εκεί όπου ιδρύθηκε το 301 π.Χ. το βασίλειο από τον Πέρση σατράπη Μιθριδάτη τον Α’ τον Κτίστη.
Υπάρχουν πέντε βασιλικοί τάφοι στο μεσαίο τμήμα του Harşena και ανήκουν στους βασιλιάδες Μιθριδάτη, Αριοβαρζάνη, Μιθριδάτη Β΄ και Γ΄ και του Φαρνάκη Α΄, με συνολικά 21 τάφους σε βράχους στην υπόλοιπη κοιλάδα και τη γύρω περιοχή.
Στα χρόνια της Βυζαντινής κυριαρχίας, η Αμάσεια ήταν πρωτεύουσα της επαρχίας του Ελλενόποντου, ενώ αποτελούσε ένα από τα κυριότερα εμπορικά κέντρα της περιοχής. Η Αμάσεια είναι επίσης η πατρίδα του αρχαίου Ελληνα γεωγράφου Στράβωνα.
Η Αμάσεια, είναι γνωστή για τα φριχτά (δικαστήρια ανεξαρτησίας) του Κεμάλ Ατατούρκ και τις εξοντωτικές φυλακές που στήθηκαν και χτίστηκαν εκεί ειδικά για την εξόντωση του ελληνικού στοιχείου.
Σπουδαίοι Πόντιοι καταδικάστηκαν και μαρτύρησαν, με την κατηγορία ότι μαζί με τους αντάρτες αγωνίζονταν για την ανεξαρτησία του Πόντου. Στην κεντρική πλατεία της πόλης, το Σεπτέμβριο 1821 οι Τούρκοι απαγχόνισαν 174 Eλληνες του Πόντου.
Λίγα λόγια στα ποντιακά για την Αμάσεια του Πόντου
Η Αμάσεια (σα λατινικά: Amasia, σα τουρκικά: Amasya) εν τουρκικόν πολιτείαν κι ευρισκάται σον Πόντον, 130 χιλιόμετρα ασήν Σαμψούνταν νότεα. Εν η πρωτεύουσαν τ’ επαρχίας τ’ Αμάσειας κι οσήμερον εχ’ πληθυσμόν 80.000 απαναφκά. Σην πολιτείαν απές δαβαίν’ ο ποταμόν Ίρις.
Η πολιτείαν έντον τρανόν σ’ ελλενιστικά τα χρόναι. Σα 300 π.Χ. ους 183 π.Χ. έτον πρωτεύουσαν τη Βασιλίου τη Πόντονος. Επεκεί εγέντον πρωτεύουσαν η Σινώπη ντ’ έτον σην θάλασσαν σουμά. Σα 70 π.Χ. (3ον Μιθριδατικόν Πόλεμος) ο Πόντον έντον ρωμαϊκόν επαρχίαν Bithynia et Pontus με πρωτεύουσαν την Αμάσειαν. Σ’ ατά τα χρόναι εγεννέθεν κι έζησεν εκέκα τρανόν γεωγράφον ο Στράβων.
Πηγή: thes.gr
