Με μια σειρά εκδηλώσεων που διήρκεσαν από την Κυριακή 19 Μαΐου μέχρι και την Κυριακή 26 Μαϊου, τα τρία ποντιακά σωματεία της νέας νότιας Ουαλίας —Ποντιακή Αδελφότητα Σίδνεϊ «Παναγία Σουμελά», Ποντιακή Κοινότητα Γούλογκογκ «Ο Διογένης» και Ποντιακή Αδελφότητα Νέας Νότιας Ουαλίας «Ο Ποντοξενιτέας»— απέτισαν φόρο τιμής στα θύματα και στους επιζώντες της Γενοκτονίας των Ελλήνων, και κυρίως αυτών του Πόντου.
Ένας αιώνας πέρασε από τότε που ο Μουσταφά Κεμάλ ξεκίνησε τη γενοκτονία εναντίον των γηγενών πληθυσμών της ανατολίας, αλλά η ομογένεια θυμάται και απαιτεί δικαιοσύνη και αναγνώριση.
Η προηγούμενη εβδομάδα ήταν δύσκολη για τον ελληνισμό της Αυστραλίας αφού συμπληρώθηκε ένας αιώνας από τα εγκλήματα του Κεμάλ εναντίον των Ελλήνων, Αρμενίων κι Ασσυρίων της ανατολίας, και τα ποντιακά σωματεία βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή του αγώνα για δικαίωση των θυμάτων. Οι εκδηλώσεις μνήμης ξεκίνησαν με Θεία Λειτουργία στους Ιερούς Ναούς της Μεταμορφώσεως (Earlwood), του Αγίου Στεφάνου (Hurlstone Park) και του Τιμίου Σταυρού (Wollongong). Μέλη της «Παναγίας Σουμελά», του «Διογένη» και του «Ποντοξενιτέα» συγκεντρώθηκαν για να θρηνήσουν τους αδικοχαμένους προγόνους τους, να θρηνήσουν αυτούς οι οποίοι επέζησαν αλλά έφυγαν από τη ζωή από τις κακουχίες και την φρίκη που έζησαν, καθώς και αυτούς οι οποίοι δεν γεννήθηκαν ποτέ. Έγιναν επίσης επιμνημόσυνες συνάξεις στις λέσχες των συλλόγων για τα μέλη τους και τους προσκεκλημένους. Την Κυριακή το απόγευμα, το Θέατρο Τέχνης Αυστραλίας (στο Μαντουρίδειο στο Marrickville) έδωσε ειδική παράσταση του έργου του Ευριπίδη Τρωάδες, αφιερωμένη στον λαό του Πόντου. Η αρχαία τραγωδία έχει βαρύνουσα σημασία, με αναφορές στην καταστροφή την οποία υπέστησαν οι γηγενείς Έλληνες, Αρμένιοι και Ασσύριοι.
Οι νέοι δείχνουν τον δρόμο
Η κύρια εκδήλωση για την ημέρα μνήμης έγινε την Τετάρτη 22 Μαΐου με έμφαση στην μελλοντική δράση των Ποντίων. Πραγματοποιήθηκε, μάλιστα, η πρώτη προβολή στην Αυστραλία της ταινίας μικρού μήκους «Γενοκτονία: Μία Αληθινή Ιστορία» της Βασιλικής Τσανακτσίδου, μαζί με ομιλίες και μουσική παράσταση από πόντιους της τρίτης γενιάς. Οι αυστραλογεννημένοι Ματθαίος Τσαλίδης και Κάιλ Κλαζίδης ερμήνευσαν το τραγούδι «Την πατρίδα μ’ εχασα». Ο Kyle τραγούδησε στην ποντιακή διάλεκτο ενώ ο Ματθαίος τον συνόδευε με βιολί, αποδίδοντας μία εκδοχή ενός παραδοσιακού μοιρολογιού. Η κύρια ομιλήτρια της εκδήλωσης ήταν, η φοιτήτρια Χρυσάνθη Διασινού ανέπτυξε το θέμα «Ύστερα από την Γενοκτονία: που πάμε τώρα;». Μία ομιλία βασισμένη στην βραβευμένη μελέτη της για το διαγενεακό τραύμα της γενοκτονία. Η μελέτη της Χρυσάνθης συνέβαλε στο να αριστεύσει στις πολιτειακές εισαγωγικές εξετάσεις του 2018 στο μάθημα της κοινωνιολογίας (HSC Society and Culture).
Δεύτερος ομιλητής της βραδιάς ήταν ο ο δρ Παναγιώτης Διαμάντης, αντιπρόεδρος του Αυστραλιανού Ινστιτούτου Μελετών Γενοκτονιών. Στην ομιλία του με τίτλο «19 Mαϊου 1919. Όταν ο Μουσταφά Κεμάλ ξεκίνησε την δεύτερη φάση της γενοκτονίας», ο δρ Διαμάντης επικεντρώθηκε στις ευθύνες του Κεμάλ για την δεύτερη, δριμύτερη, φάση των Γενοκτονιών των Ελλήνων, των Αρμενίων και των Ασσυρίων.
Σε μία πολύ ενδιαφέρουσα παρουσίαση στην οποία έπλεξε το παρελθόν με την ιστορία και το παρόν, ο δρ Διαμάντης έδειξε —με δημοσιεύματα των Ναζί— πως ο Μουσταφά Κεμάλ ήταν το πρότυπο του Αδόλφου Χίτλερ και των ναζί κατά τις δεκαετίες του 1920 και 1930. «Η ταινία “Γενοκτονία: Μία Αληθινή Ιστορία” που συνέδεσε το Σίδνεϊ με τον Πόντο, την Κοζάνη και την Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ, καθώς και η συζήτηση που ακολούθησε μέσω skype με τον σκηνοθέτη Τρύφωνα Ζήση, αποτέλεσαν σίγουρα το αποκορύφωμα της εκδήλωσης», δήλωσε η εκπρόσωπος της Συντονιστικής Επιτροπής και πρόεδρος του Ποντοξενιτέα Μαρία Άνθονυ και πρόσθεσε «μέσα από τις λέξεις, τις εικόνες και τον ήχο, μεταφερθήκαμε στις σκοτεινές ημέρες της Γενοκτονίας, αναζωογονώντας το πάθος μας για την αναζήτηση της δικαιοσύνης και της αναγνώρισης».
Την εκδήλωση μεταξύ άλλων χαιρέτησαν ο Αυστραλός ιθαγενής Adrian Atkins και ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Ποντιακών Σωματείων Αυστραλίας Παναγιώτη Παπουλίδη. Επίσης παρευρέθησαν ο γενικός πρόξενος της Ελλάδος Χρήστος Καρρά, η βουλευτής Eleni Pettinos και ο αντιπρόεδρος της πολιτειακής βουλής και βουλευτής του Mark Coure.
Θεία Λειτουργία
Την Κυριακή 26 Μαϊου, τελέστηκε Θεία Λειτουργία μαζί με ειδικό μνημόσυνο στον καθεδρικό ναό του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Redfern χοροστατούντος του αρχιμανδρίτη Νικόλαου Τσουλουκίδη —κληρικός για πάνω από 50 χρόνια, υπηρέτησε την ενορία του Αγίου Ιωάννου στο Parramatta επί δεκαετίες, υπερήφανος για την ποντιακή του καταγωγή, συνεχίζει την δραστήρια παρουσία του σε ποντιακές και άλλες εκδηλώσεις του Ελληνισμού στο Σύδνεϋ— και του Κύρλλου Ζήσση. Το μνημόσυνο και τα όμορφα λόγια των σεβαστών πατέρων, έφεραν στο προσκήνιο το πραγματικό μήνυμα της ημέρας μνήμης των Γενοκτονιών των Ελλήνων, των Αρμενίων και των Ασσυρίων: Να γίνει η γενοκτονία ιστορία, να γίνει η γενοκτονία θέμα του παρελθόντος, όχι του παρόντος.
Κατάθεση στεφάνων στο Μνημείο των Άνζακ στο Hyde Park
«Η τελετή των αστεριών, όπου τιμήθηκαν οι Άνζακ οι οποίοι έπεσαν ηρωικά στην Ελληνική εκστρατεία το 1941 ήταν το αποκορύφωμα της σημερινής εκδήλωσης», δήλωσε η αντιπρόσωπος της Συντονιστικής Επιτροπής και πρόεδρος του «Ποντοξενιτέα», Μαρία Άνθονυ.
Οι εκδηλώσεις για την ημέρα μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων έκλεισαν με κατάθεση στεφάνων στο μνημείο των Άνζακ στο Hyde Park οπού την ομογένεια εκπροσώπησαν ο γερουσιαστής Αθανάσιος Σινοδινός, ο αντιπρόεδρος της πολιτειακής βουλής και βουλευτής του Oatley Μαρκ Κούρι που εκπροσώπησε την πολιτειακή πρωθυπουργό Gladys Berejiklian, ο γενικός πρόξενος της Ελλάδας Χρήστος Καρράς και ο υπρόξενος της Ρωσικής Ομοσπονδίας στο Σίδνεϊ κ. Νικολάϊ Βινογκράντοβ.
Η επιλογή του χώρου έγινε με το εξής σκεπτικό πρώτον να τιμηθούν όλοι οι Άνζακ και οι Έλληνες που έπεσαν ηρωικά υπέρ πίστεως και πατρίδος και ειδικά οι Άνζακ οι οποίοι έπεσαν στα χέρια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και βρέθηκαν στον Πόντο και σε άλλα μέρη της ανατολίας σαν αιχμάλωτοι πολέμου ‘Ανζακ όπως ο James Passmore του 14ου Τάγματος Πεζικού, ο οποίος αιχμαλωτίστηκε στην Καλλίπολη και κρατήθηκε σε στρατόπεδο στην Σεβάστεια του Πόντου κάνοντας καταναγκαστική εργασία. Και δεύτερων να τιμηθούν τα θύματα των Γενοκτονιών των Ελλήνων, των Αρμενίων και των Ασσυρίων, ειδικά των Ελλήνων του Πόντου, αθώοι άνθρωποι, μερικούς από τους οποίους οι Άνζακ γνώρισαν από κοντά και αγάπησαν. Να σημειωθεί ότι όταν οι Άνζακ επέστρεψαν στην πατρίδα τους έστειλαν βοήθεια στους επιζώντες της γενοκτονίας.
Το μνημείο εγκαινιάστηκε το 1934, αφού χρηματοδοτήθηκε με δωρεές δεκάδων χιλιάδων πολιτών σε μία εποχή οπού η Αυστραλία προσπαθούσε να αντιμετωπίσει σοβαρότατα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα. Στην καρδιά του Μνημείου βρίσκετε το άγαλμα με την ονομασία «Θυσία», εμπνευσμένο από τους αρχαίους Σπαρτιάτες. Όταν ο νεαρός γιος, αδελφός ή σύζυγος ξεκινούσε για την μάχη, η γυναίκα του σπιτιού του έδινε την ασπίδα του με τα λόγια «Η ταν η επι τας» – να επιστρέψεις με την ασπίδα σου ή επάνω της.
Όλοι όσοι ήταν παρόντες συμφώνησαν ότι ήταν ο πιο κατάλληλος χώρος για να κλείσουν οι εκδηλώσεις για την ημέρα μνήμης του 2019, εκατό χρόνια από την έναρξη της δεύτερης φάσης της γενοκτονίας.
